ABŞ Prezidenti Donald Tramp və Çin lideri Si Cinpin arasında görüş ərəfəsində bir çoxları Çinin Rusiya-Ukrayna müharibəsinin bitməsində maraqlı olmadığı barədə fərziyyələr irəli sürməyə başlayıb. Gəlin Çinin bu müharibədə maraqlarının nə olduğunu anlamağa çalışaq.

Çin nə Rusiyanın məğlubiyyətini, nə də qələbəsini istəyir. Çin ona möhtac zəif bir Rusiya istəyir. Və hər iki tərəfin özünü qalib hesab etdiyi bu müharibənin nəticəsi Çin üçün idealdır.

Əsas “qırmızı xətt” Ukraynada qalmalı olan Odessadır. Çünki Rusiyanın Qara dənizdə güclənməsi nisbətən qısa müddətdə Qara dəniz hövzəsində güc balansını dəyişdirəcək. Və bu, Çinin maraqlarına ziddir.

Beləliklə, Çinin demək olar ki, Uzaq Şərqi ələ keçirməsi mifini dərhal təkzib etməliyik. Bu, yalandır və hazırda Pekinin milyonlarla çinlini Sibirə köçürmək planı yoxdur. Bu mərhələdə Çin resursların çıxarılmasına güvənir ki, bu da zəif mərkəz və ən azı bəzi böyük bizneslərin Çinə yönəlməsi ilə asanlaşdırılacaq. Bu, Pekinin yaxın illər üçün əsas strategiyasıdır. Söhbət Trans-Ural bölgəsini ələ keçirməkdən getmir.

Eyni zamanda, texnoloji deqradasiya və dərin demoqrafik böhran səbəbindən Rusiyanın yalnız iki inkişaf yolu var: ya Qərblə texnoloji şaxələndirməyə cəhd etmək (şərt müharibənin bitməsi və ən azı ABŞ qaydaları ilə oynamaq kimi bir şeydir), ya da müvafiq siyasi nəticələrlə Çinə mütləq texnoloji vassal olmaq.

Putin hazırda müharibəni qazanmaq və sonra şaxələndirməyə cəhd etmək üçün kifayət qədər vaxta malik olduğuna inanır.

Ukraynadakı müharibə daha mürəkkəb bir oyunun bir hissəsidir və Rusiya resursları və texnoloji vassalı bunun yalnız əhəmiyyətli bir hissəsidir. Başqa hansı hissələr var?

Çinin Rusiyaya təzyiq göstərməklə təmin edə biləcəyi Avropada təhlükəsizlik. Bunun müqabilində Çin Avropa İttifaqı ilə ticarət qaydalarını və bu ticarətdən necə qazanc əldə edəcəyini anlamaq istəyir;

ABŞ ilə ticarət qaydaları və Çinin bu ticarətdən necə qazanc əldə edəcəyi;

Afrikadakı oyun qaydaları və Afrikanın əsas oyunçular (ABŞ, Çin, Fransa, Rusiya və Britaniya) arasında necə bölünəcəyi;

Sakit Okean bölgəsindəki oyun qaydaları və bu qaydaların necə qurulacağı;

Nüvə təhlükəsizliyi və ABŞ ilə Çin arasında birbaşa hərbi münaqişələrin qarşısının alınması məsələləri.

Bu, Ukraynada müharibənin sonuna təsir edəcək məsələlərin tam siyahısı deyil, vacib bir siyahıdır. Və bütün bunlar, ən azı indilik dünyanı bölməklə bağlı deyil. Söhbət iki hegemonun müttəfiqləri uğrunda (ən azı quru əməliyyatlarında) döyüşməyəcəyi bir dünyada mürəkkəb oyun qaydalarının hazırlanması ilə bağlıdır.

Ümumilikdə, təəssüf ki, dəyərlərin əhəmiyyətli rol oynamayacağı və ittifaqların uzunmüddətli razılaşmalardan daha əhəmiyyətli olacağı keçid dövrünə qədəm qoyuruq.

Müsbət tərəfi odur ki, Çin və ABŞ razılığa gəlməyə məhkumdurlar. Və sonra Ukrayna məsələsi Avropa ilə bağlı razılaşmaların bir hissəsinə çevriləcək. Buna görə də, aylardır çatdırmağa çalışdığım fikri təkrarlayacağam: Çinlə münasibətləri normallaşdırmadan oyun Kiyevin tərəfində deyil.

Müəllif: Vadim Denisenko – Ukraynalı politoloq

Mənbə: UNİAN

Tərcümə AYNA.AZ-a məxsusdur.