ÇÖRƏYİN QİYMƏTİNİ HANSI OLİQARX QALDIRIB?
Tarix: 12-10-2012, 11:57 | Çap et
 QİYMƏT ARTIMI SÜNİ ŞƏKİLDƏ BAŞ VERİB
Dünyada taxılın qiymət artımı avqustun sonundan Azərbaycan çörək-bulka məmulatı bazarına təsir etməyə başlayıb. İlk qiymət artımı simptomları avqustun sonunda qeydə alındı. O vaxt Bakıxanov qəsəbəsində 630 qramlıq çörəyin qiyməti 33% artaraq 30 əvəzinə 40 qəpik oldu.
Mətbuat işə qarışandan sonra qiymət əvvəlki vəziyyətə qaytarıldı, amma oktyabrın əvvəlindən çörəyin bahalanması barədə məlumatlar müxtəlif yerlərdən daxil olmağa başladı. Bu dəfə 15% artım qeydə alındı. İstehsalçılar eyni zamanda çörəyin qiymətini və çəkisini 33% və 15% qaldırdı. İndi 630 qramlıq çörək 760 qram, qiyməti isə 30 əvəzinə 40 qəpikdir.
İstehsalçıların özləri və nəzarət orqanları bu dəfə əminliklə dünyada taxılın bahalanması ilə bağlı qiymət artımının labüd olduğunu əsaslandırdılar.
Rusiyadan taxıl idxalçılarından alınan məlumata görə, 11 oktyabr üçün bir ton taxıl sərhəddə $380 FOB qiymətə alınıb. Taxıl Bakıya kimi tonu $15 tarifi ilə daşınır. Unüyütmə zamanı daha $30 alınır. Ümumilikdə tonunun qiyməti $425 (380+15+30) və ya 330 manat olan un 1308 kq çörək (1 kq taxıl – 850 qr un, 1 kq çörək 650 qr un, 140 kq çörək – 100 kq taxıl) istehsalına kifayət edir. Çörəkbişirmə zamanı istehsal xərcləri 1 kq üçün 7 qəpik və ya 1308 kq üçün 91 manatdır. 1 ton taxıldan istehsal edilən 1308 kq çörəyin bütün xərcləri 421 manatdır (330+91).
Nəzərə alınsa ki, orta hesabla 0,5 kq çörək 35 qəpik və ya 1 kq = 70 qəpikdir, demək, bir tonda istehsalçılar 494 manat (70 qəpik С… 1308 kq = 915 manat – 421 manat = 494 manat) qazanır.
Göründüyü kimi, qiymət artımının dünya bazarında buğdanın qiymət artımı ilə əlaqədar olması ilə bağlı spekulyasiyaların heç bir əsası yoxdur. Həmçinin aydın olur ki, çörək bazarına nəzarət edən şəxslər taxılın qiymətinin artımı ilə bağlı itkiləri istehlakçıların hesabına ödəmək istəyir və yüksək gəlirlərindən əsla vaz keçmək istəmirlər.
Taxıl məsələsinin iki başqa tərəfi – idxal həcmi və taxılın keyfiyyəti barədə də danışmaq lazımdır. 2011-ci ildə inhisarçılar 1,5 mln ton taxıl idxal edib. Statistikaya əsasən, Azərbaycanda çörək-bulka məmulatına tələbat adambaşına ildə 140 kq (100 kq taxıl) qiymətləndirilir. 9 mln əhalinin tələbatının ödənilməsi üçün 900 min ton taxıl tələb olunur. Amma sirr deyil ki, yüksək emiqrasiya ilə bağlı Azərbaycanın əhalisi azalıb. Xaricə emiqrasiya edənlərin sayı barədə 2,5-3,5 mln nəfər rəqəmi deyilir. Əgər ölkədə real olaraq 7 mln nəfər yaşayırsa, tələbat 700 min ton olmalıdır. Demək, ölkəyə 1,5 mln ton yox, 700 min ton taxıl gətirilməlidir. Ölkədə 2 mln ton taxıl istehsalı da nəzərə alınmalıdır, bunun bir hissəsindən ərzaq üçün, qР°lan böyük hissəsi (4-5-ci sinif buğda) mal-qara üçün yem kimi istifadə edilir.
Hələ 2007-ci ildə Rusiya analitiklərindən biri Turan ekspertinə demişdi ki, Azərbaycan tərəfinin üçüncü ölkələrə təkrar ixrac üçün artıq həcmdə taxıl almasından şübhələnir. Bu ölkələr İran, Türkiyə və s. ola bilər.
Gələk çörəyin keyfiyyətinə. Gətirilən taxılın çoxu daha ucuz yemlik buğdadır və Azərbaycanda çörək istehsalı üçün məhz ondan istifadə edilir. Belə şeyə görə SSRİ vaxtı adamı dərhal güllələyərdilər. Azərbaycanda yemlik buğdanın keyfiyyətini artırmaq üçün ona maya tipli müxtəlif əlavələr edilir. Onların əsas fiqurantı isə “Unofer” kimyəvi maddəsidir. Əvvəllər onu Türkiyədən gətirirdilər, indi ünvan Çindir.
Onun hesabına çörək və çörək-bulka məmulatı gördüyümüz formanı alır. Keyfiyyətsiz buğda və bu əlavələrin edilməsi Azərbaycanda mədə-bağırsaq və digər xəstəliklərin bir neçə dəfə artmasına gətirib çıxarıb.
Azərbaycanda taxıl təhlükəsizliyinə görə strateji Taxıl Fonduna nəzarət edən Fövqəladə Hallar Nazirliyi cavabdehdir. Fond 200 min ton taxıl saxlanmasını nəzərdə tutur, amma bu xətlə daha çox buğda gətirilir. Bu il rəsmi kvota 500 min ton təyin edilib. Bununla yanaşı iri tədarükçülər - В«Abşeron-taxılВ», В«KaratВ», В«FatoğluВ», В«NeonВ» və s. var. Onların praktik olaraq hamısının unüyütmə müəssisələri, çörək zavodları və əlbəttə, olmazın maliyyə iştahası var.
Azərbaycana əsas buğda tədarükçüsü olan Rusiyadan son məlumatlara görə, Moskvada yarım kiloluq keyfiyyətli çörəyin qiyməti 7 rubl və ya 18 qəpikdir.
Turan Analitik Xidməti
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Moskvadan İrəvana səngiməyən təhdidlər: ya Aİ, ya da Aİİ - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 00:40 |
|
|
|
| • Paşinyan yenidən Kilsəni hədəfə aldı - “Şam pulları qohumların cibinə gedir”
Bu gün, 00:32 |
|
|
|
| • Paşinyan erməniləri ŞOKa saldı: “Turan”da pis bir şey yoxdur - KİV
Dünən, 23:36 |
|
|
|
| • Fateh Altaylı həbs olundu - SƏBƏB
Dünən, 23:33 |
|
|
|
| • “Patriot” sistemlərinin tədarükü ilə bağlı Trampın komandasına sorğu vermişik - Zelenski
Dünən, 18:00 |
|
|
|
| • Hesablama Palatası Dövlət Neft Fondunda yoxlama aparıb
Dünən, 17:56 |
|
|
|
| • “ƏDV geri al” kampaniyası başa çatır? - DİQQƏT!
Dünən, 17:41 |
|
|
|
| • Deputatdan İcra başçısının həbsinə REAKSİYA
Dünən, 17:38 |
|
|
|
| • Naxçıvanla bağlı nə baş verir? – İdarəetmədə mühüm yenilik: yeni referendum gözlənir
Dünən, 17:34 |
|
|
|
| • Sayt rəhbərlərinə hökm oxundu - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 17:25 |
|
|
|
| • “A-Group Sığorta Şirkəti”nin rəhbərlərindən biri vəzifəsindən ayrılıb - BUNDAN SONRA...
Dünən, 17:19 |
|
|
|
| • Mərkəzi Bankda yeni təyinat - ƏMR
Dünən, 17:15 |
|
|
|
| • İran İsraillə nə edəcək? - NƏLƏR OLACAQ?
Dünən, 17:08 |
|
|
|
| • Axundun qaçırdığı 17 yaşlı qız DANIŞDI: "Çox xoşbəxtəm" - VİDEO
Dünən, 17:01 |
|
|
|
| • Dilqəm Əsgərovun oğlu: Atam balta ilə məni öldürəcəyini deyir - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 16:59 |
|
|
|
| • Aldadılan şəxslər arasında həbsxana rəisi olmuş Həsənov da var – Pulu xidməti otağında veribmiş
Dünən, 16:57 |
|
|
|
| • Sertifikatları otağına sığışmayan həkimin sənədləri SAXTA ÇIXDI - BU DA FAKT!
Dünən, 16:04 |
|
|
|
| • 72 yaşlı bələdiyyə sədri cəzalandırıldı - Elektron qolbaqla gəzəcək
Dünən, 15:51 |
|
|
|
| • “Sürətin kraliçası” ən həyəcanlı yarışda olacaq - “Azərbaycanda ilk dəfə inanılmaz bir şou sərgiləyəcəm”
Dünən, 15:47 |
|
|
|
| • Gələcəyimizin tərbiyələndirilməsi öz əlimizdə deyilsə... - AKTUAL
Dünən, 15:45 |
|
|
|
| • "Sumqayıt Hospital"ın həkimi Elçin Yaqubovdan şikayət - "Ayaq vətərlərimi kəsib..."
Dünən, 15:42 |
|
|
|
| • Xalq artistinin ruhuna HÖRMƏTSİZLİK: - Əlaqədar qurumlar HARA BAXIR?
Dünən, 15:37 |
|
|
|
| • “Forfinance” BOKT-a lisenziya verilib
Dünən, 15:26 |
|
|
|
| • Zaqatalada TRAGİKOMİK VƏZİYYƏT – Güclü yağış yağsa da, su problemi yaşanır
Dünən, 15:24 |
|
|
|
| • Bir qrup dövlət qulluqçusu təltif edilib - SİYAHI
Dünən, 15:19 |
|
|
|
| • Qax rayonunun icra başçısı vəzifəsindən azad edilib - SƏRƏNCAM
Dünən, 15:15 |
|
|
|
| • Bakı Ermənistana ikinci dəfə xilas əlini uzadır: - İrəvan üçün son fürsət!
Dünən, 15:00 |
|
|
|
| • Bəşər Əsədin əmisi oğlu saxlanılıb - TASS
Dünən, 14:49 |
|
|
|
| • Biznesmenlə keçmiş xanımı arasında “uşaq qalmaqalı” - MƏHKƏMƏ
Dünən, 14:43 |
|
|
|
| • Pirallahıdan Allahın da xəbəri yoxdur... - BU NƏDİ BELƏ?
Dünən, 14:36 |
|
|
|
| • İranın vuran əlini “sındırdılar” – “Hizbullah” çaşqın və iflic vəziyyətdə
Dünən, 14:29 |
|
|
|
| • Paşinyan Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərindən danışdı - Heç kimə sirr deyil ki...
Dünən, 14:26 |
|
|
|
| • ABŞ-ın müharibədə iştirakı hamı üçün çox təhlükəli olacaq - İran XİN rəhbəri
Dünən, 14:15 |
|
|
|
| • Amerikalı diplomat Azərbaycan-İran sərhədini müşahidə etdi - FOTO
Dünən, 14:14 |
|
|
|
| • Naxçıvanda nazir qayda pozdu: CƏZALANDI - İLGİNC
Dünən, 14:10 |
|
|
|
| • Saatlıda 28 yaşlı oğlan gecə qonşusunun evinə girdi, arvadını yataqdan apardı - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 14:00 |
|
|
|
| • Mirzoyan və Kallas Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinin normallaşmasını müzakirə ediblər
Dünən, 13:55 |
|
|
|
| • Gədəbəydə də işlər rahat deyil: Mürsəlovun həbs təlaşı... - REALDIR...
Dünən, 13:53 |
|
|
|
| • Paşinyanın Türkiyə səfərinin PƏRDƏARXASI - Nikol Ərdoğanla nələri müzakirə edib?
Dünən, 13:38 |
|
|
|
| • Azərbaycanda yeni dövlət qurumu yaradılır, sədr o olacaq - İDDİA
Dünən, 13:34 |
|
|
|
| • “Bakcell”in brend strategiyası nüfuzlu Filip Kotlerin nəşrində
Dünən, 13:27 |
|
|
|
| • İsrailin İrana endirdiyi zərbə nəticəsində daha bir nüvə alimi öldürülüb
Dünən, 13:23 |
|
|
|
| • Paşinyan Türkiyəyə bu məqsədlə gedib - Koncoryan
Dünən, 11:09 |
|
|
|
| • Məktəbəhazırlıq qruplarına qeydiyyat başlayıb - DİQQƏT!
Dünən, 11:06 |
|
|
|
| • “Azİnvest İnşaat” şirkətinin ötən il gəlirləri azalıb - HESABAT
Dünən, 11:05 |
|
|
|
| • “A-Group Sığorta Şirkəti”nin İdarə Heyətinə təyinat olub - BUNDAN SONRA...
Dünən, 11:03 |
|
|
|
| • “Qüsursuz reputasiya” və “dürüstlüyün zirvəsi” - nə deyəsən, necə deyəsən, niyə susasan...
Dünən, 11:01 |
|
|
|
| • “Azərelektroterm”in baş direktoru vəzifədən azad edilir
Dünən, 10:59 |
|
|
|
| • Putindən İrana AÇIQ DƏSTƏK - “Sky News Arabia”
Dünən, 10:53 |
|
|
|
| • Əliuzun məmurların qandallanması – “qaramaskalı”ların qonaq gedəcəyi yerlər çoxdur
Dünən, 10:52 |
|
|
|
|
