Azərbaycan, Türk dünyasının bir hissəsi olaraq, qardaş türk dövlətləri ilə münasibətlərini daim strateji önəmli hesab edib və onların inkişafına hər zaman dəstək göstərib. Prezident İlham Əliyevin bəyan etdiyi kimi, Türk dünyası bizim ümumi ailəmizdir. Bu baxımdan rəsmi Bakı Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) da daha güclü olması üçün hər zaman əlindən gələni edib. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Qurbanqulu Berdiməhəmmədovun dəvəti ilə avqustun 22-də Türkmənistana işgüzar səfərə getməsi və Türkmənbaşı şəhərində Azərbaycan, Türkmənistan və Özbəkistan liderləri arasında keçirilən yüksəksəviyyəli görüşün nəticələri isə həm ikitərəfli əlaqələrin, həm də üçtərəfli əməkdaşlığın genişləndirilməsi baxımından olduqca əhəmiyyətlidir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev, Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Qurbanqulu Berdiməhəmmədov və Özbəkistan Respublikasının Prezidenti Şavkat Mirziyoyev tərəfindən Türkmənistan, Azərbaycan və Özbəkistan arasında yüksəksəviyyəli görüşün yekunlarına dair mətbuata birgə bəyanat zamanı səsləndirilən fikirlər də bu üç türk dövləti arasında yeni əməkdaşlıq mərhələsinin başlanmasından xəbər verir. Bu mühüm məqamı Prezident İlham Əliyev də öz çıxışında ayrıca vurğuladı. Dövlətimizin başçısı Azərbaycan, Türkmənistan və Özbəkistan arasında üçtərəfli əməkdaşlıq formatının yaradılması ilə bağlı razılığın əldə edilməsini tarixi hadisə kimi qiymətləndirdi və qürur hissilə qeyd etdi ki, bu gün bizim bölgəmizdə yeni, çox perspektivli, sülhə və tərəfdaşlığa yönəlmiş əməkdaşlıq formatı yaradılır. Bu format, “Avrasiya üçbucağı” kimi də adlandırılan təşəbbüs, Türk Dövlətləri Təşkilatının çərçivəsinə daxil olmasa da, onun güclənməsinə təkan verən strateji əhəmiyyətli addımdır. Eyni zamanda, regionda geoiqtisadi və nəqliyyat-logistika imkanlarını birləşdirən Azərbaycan, Türkmənistan və Özbəkistan liderlərinin bir araya gələrək qəbul etdiyi qərarlar, Türk dünyasının inteqrasiyasını və regional əməkdaşlığı daha da dərinləşdirəcək.Bu zirvə görüşü göstərir ki, Azərbaycan, Türkmənistan və Özbəkistan açıq dialoq aparır, əməkdaşlığı dərinləşdirir və beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində bir-birinin təşəbbüslərini sıx dəstəkləyir. Yeni format həm regional inteqrasiya, həm də dayanıqlı iqtisadi inkişaf üçün əlverişli imkanlar yaradır və Türk dünyasının daha da yaxınlaşmasına xidmət edir.
Danışıqlar çərçivəsində üç türk ölkəsi arasında əməkdaşlığın müxtəlif aspektlərinin, çoxtərəfli qarşılıqlı fəaliyyət məsələlərinin - xüsusən də siyasi-iqtisadi, mədəni-humanitar sahələrdə məsələlərin geniş müzakirə edilməsi tərəflərin bir-birinə daha da yaxınlaşmasına təkan verəcək.
Coğrafi mövqeyi, iqtisadiyyat və nəqliyyat-kommunikasiya üzrə qarşılıqlı əlaqələri nəzərə alsaq görərik ki, belə bir üçtərəfli əməkdaşlıq formatı hər üç dövlət üçün faydalı olacaq.
ReAl Partiyasının sədri, iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli Sherg.az-a açıqlamasında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Türkmənistana səfəri və orada həm də Özbəkistan Prezident ilə görüşlərinin region üçün strateji əhəmiyyət daşıyan layihələrin müzakirəsi və bir sıra önəmli anlaşmaların imzalanması ilə yadda qaldığını deyib.
Natiq Cəfərlinin sözlərinə görə, bu səfər xüsusilə enerji və logistika sahəsində Türk dövlətləri arasında mövcud potensialın reallaşdırılması baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir:
“Azərbaycan bu layihələrdə bir körpü rolunu oynayır, yəni həm logistika, həm də energetika sahəsində imzalanan müqavilələr ölkəmiz üçün strateji əhəmiyyətlidir. Unikal bir şans yaranıb ki, uzun illər müzakirə olunan Trans-Xəzər qaz-boru kəməri layihəsi reallaşa bilər. Bu boru kəmərinin tikintisi yalnız region ölkələri üçün deyil, həm də Avropa bazarına qaz tədarükünü artırmaq baxımından vacibdir. Azərbaycanın mövcud infrastrukturundan istifadə etməklə Avropa ölkələrinə daha çox qazın çatdırılması mümkün olacaq ki, bu da bir tərəfdən Azərbaycanın, digər tərəfdən isə Orta Asiya və digər Türk Cümhuriyyətlərinin geosiyasi və iqtisadi əhəmiyyətini artıracaq, regionda iqtisadi dividendlərin yaranmasına imkan yaradacaq”.
Səfər çərçivəsində Özbəkistanın Xəzər hövzəsində müxtəlif layihələrdə iştirakla bağlı təşəbbüsü də N.Cəfərli tərəfindən maraqlı və yenilikçi yanaşma kimi qiymətləndirilib. Onun fikrincə, bu layihə region əməkdaşlığında ciddi irəliləyişə səbəb ola bilər. Özbəkistanın son zamanlar sürətlə inkişaf edən dövlətlərdən biri olduğunu vurğulayan ekspert deyib ki, özünün qaz yataqları olan Özbəkistanın bu istiqamətdə təcrübəsi də var. Xəzər hövzəsində Azərbaycan, Türkmənistanla birgə fəaliyyət göstərmək Özbəkistanın önəmini daha da artıracaq.
ReAL sədri hesab edir ki, yaxın gələcəkdə Cənubi Qafqazın geosiyasi və iqtisadi əhəmiyyətinin yenidən, kəskin artdığının şahidi olacağıq:
“Avropanı Asiya ilə birləşdirən Orta Koridorun genişləndirilməsi, gələcəkdə Zəngəzur dəhlizinin açılması Azərbaycanı yeni bir regional mərkəzə çevirmək üçün böyük imkanlar və şanslar yaradır. Bu yolda Türk Dövlətləri Birliyinin əməkdaşlığı isə həlledici rol oynayır. İlham Əliyevin Türkmənistana səfəri və orada aparılan danışıqlar, imzalanan müqavilələr də Azərbaycanın regional və beynəlxalq mövqeyinin möhkəmlənməsinə xidmət edir. Bu səfər həm enerji və logistika sahəsində strateji əməkdaşlığı gücləndirir, həm də Azərbaycanın Orta Asiya və Avropa arasında vacib bir körpü kimi rolunu daha da möhkəmləndirir. Regionda yeni iqtisadi imkanların və geosiyasi sferada daha böyük təsirin yaranması perspektivi açıq şəkildə görünür”.
