DÖVLƏTDƏN 2 MİLYARDI KİMLƏR, NECƏ GİZLƏDİB?
Tarix: 10-09-2013, 14:43 | Çap et
 DİA.AZ: - Bu ilin ortalarında olduqca ilginc bir fakt ortaya çıxdı. Əslində həmin faktın ciddi müzakirəsi lazım idi, ona siyasi və iqtisadi, eyni zamanda hüquqi qiymət verilməsi zərurəti ortada idi. Amma üstündən xeyli vaxt keçməsinə rəğmən bu mövzuda hər hansı müzakirələrin, qiymətləndirmələrin şahidi olmadıq. Əslində kifayət qədər ciddi bir məsələnin üstündən sükutla keçildi. Nə etməli, bu da Azərbaycanın özünəməxsus reallığıdır.
Bəs söhbət nədən gedir? Təxminən üç ay əvvəl məlum oldu ki, iri vergi ödəyicisinin dövlət büdcəsinə borcu 1,5 milyard manata yaxındır. İnhisarçılıqdan doğan nəhəng gəlirlərə baxmayaraq, heç bir səbəb olmadan iri dövlət müəssisələri dövlət büdcəsinə və Sosial Müdafiə Fonduna həmişə borclu qalır.
Ümumiyyətlə, hesablamalar göstərir ki, iri dövlət vergi ödəyicilərinin ödədiyi vergilər büdcədən aldıqlarından azdır. 2012-ci ildə aralarında Aydın Bəşirovun Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi İdarəsi, Cahangir Əsgərovun "AZAL"ı, Arif Əsgərovun "Dövlət Dəmir Yolları" QSC də olmaqla 6 iri vergi ödəyicisi dövlət büdcəsinə 210,5 milyon manat vergi ödəyib ki, bu da əvvəlki illə müqayisədə 3,2 milyon manat az idi. Bu il də oxşar azalma tendensiyasının müşahidə ediləcəyinə dair rəylər var.
Qeyd edək ki, son 5 il ərzində "Dövlət Dəmir Yolları" QSC-nin vergi ödənişləri ilbəil azalıb. Əslində, vergi ödənişlərinin azalma tendensiyası "Dövlət Dəmir Yolları" ilə yanaşı Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi İdarəsi və "AZAL"a da aiddir. 5 il ərzində Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin dövlət büdcəsinə ödədiyi vergilərin həcmi 77,1 faiz, "AZAL"ın ödədiyi vergilər isə 27,9 faiz azalıb.
Dövlət şirkətlərinin büdcəyə olan böyük həcmli borcları isə hələ də qalmaqdadır. 2013-cü ilin əvvəlinə dövlət büdcəsinə borclar 3 milyard manat təşkil edib ki, bunun da 1,5 milyard manatı adıçəkilən iri dövlət müəssisələrinin payına düşür. Onlardan bəzilərinin borcları Nazirlər Kabinetinin borcların silinməsilə bağlı qərarları sayəsində azaldılıb.
Ümumiyyətlə, son illərə baxanda daha çox 9 qurumun dövlət büdcəsinə xeyli borcunun olduğu görünür. Hətta büdcəyə olan borcun 70-75 faizi məhz bu qurumların payına düşür. Bu şirkətlər qapalı şirkətlərdir və onların fəaliyyətində şəffaflıq yoxdur. Eləcə də onlar dövlətin ayrı-ayrı şəxsləri tərəfindən himayə olunur. Bu şirkətlər korrupsiyanın əsas həlqələridir. Ümumiyyətlə, borcların yaranmasının özü qeyri-şəffaflıqdan xəbər verir. Ödənilməli olan vergiyə bu müəssisələr izafi yük kimi baxırlar. Vəsaitləri isə müəyyən xərcləmələrə, şəffaf olmayan layihələrə yönəldirlər. Ona görə də qapalı olan həmin müəssisələr vergiyə ödənməli olan vəsaitləri şəffaf olmayan layihələrə istiqamətləndirir.
Digər tərəfdən isə dövlət xəzinəsinə iri məbləğdə borcu olan bəzi qurumların rəhbərlərinin ilbəil varlandığı, kapitallarını və əmlaklarını artırdığı müşahidə olunur. Belə bir ziddiyyət isə onların korrupsiya ilə ciddi bağlarının göstəricisidir.
Əks halda sual edilməlidir ki, necə olur, bəzi oliqarxların rəhbərlik etdikləri qurumların, dövlət şirkətlərinin büdcəyə borcları artdığı halda onların biznesi böyüməkdə davam edir? Bu, belə bir şübhəyə həqiqət donu geyindirmirmi ki, onlar büdcəyə ödəməli olduqları vəsaitləri əslində müxtəlif yollarla dövlət xəzinəsindən yayındırır, son nəticədə həmin pulların hesabına əmlaklarını artırır, kapitallarını böyüdür, öz qeyri-rəsmi bizneslərinin böyüməsini təmin edirlər?
Fikrimizcə, yuxarıda haqqında danışdığımız absurd, təzadlı vəziyyət bu sualların əsas cavabıdır. Qoy ortadakı bu fakta oxucular özləri qiymət versinlər. Çünki hər şey göz önündədir və bizim əlavə şərh verməyimizə heç bir ehtiyac qalmır.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Qarabağ ermənilərinin köçəri həyat tərzi bölgədə problemləri davam etdirir - ŞƏRH
Bu gün, 11:56 |
|
|
|
| • Adil Vəliyev icra nümayəndəsini işdən çıxardı - Yeni təyinatlar
Bu gün, 11:54 |
|
|
|
| • Gürcüstan yenidən ÇALXALANIR – Rusiyanın dəhşətli ssenarisi belə İFŞA EDİLDİ
Bu gün, 11:50 |
|
|
|
| • “Hansısa ingilisdilli qaqulik balası düşünüb ki, niyə taksi xidməti rəqabətli olmalıdır ki?” - ETİRAZ
Bu gün, 11:48 |
|
|
|
| • Zəngəzur dəhlizinin Azərbaycan ərazisində tikinti işləri gələn il tamamlanacaq
Bu gün, 11:40 |
|
|
|
| • Yasamalda “Avant” MTK özbaşınalığı… - VİDEO
Bu gün, 11:36 |
|
|
|
| • Paşinyan Yaponiyadan qayıdan zaman hökumət təyyarəsi Monqolustan və Qazaxıstanda niyə dayanıb?
Bu gün, 11:24 |
|
|
|
| • Ermənistanın varlığı Türkiyə və Azərbaycanla normallaşmadan asılıdır - ŞƏRH
Bu gün, 11:20 |
|
|
|
| • Sabiq icra başçısına məxsus olduğu deyilən otel 236 milyon manata satışa çıxarılıb – Fotolar
Bu gün, 11:18 |
|
|
|
| • Azərbaycanda bu nazirliklərin birləşəcəyi - GÖZLƏNİLİR
Bu gün, 11:12 |
|
|
|
| • “FNC” BOKT 4,75 milyon manatlıq borc cəlb edir
Bu gün, 11:07 |
|
|
|
| • Yaslarda ehsan ləğv edilir - İllərin ənənəsinə hörmətsizlik, yoxsa dini qayda?
Bu gün, 11:03 |
|
|
|
| • Xalq artisti Sərdar Fərəcovun son durumu açıqlanıb
Bu gün, 10:57 |
|
|
|
| • Pakistan Ermənistana buna görə "yaşıl işıq" YANDIRIR - TASS
Bu gün, 10:49 |
|
|
|
| • Evləri sökülən “Bayırşəhər” sakinləri... - "Gələcəyinizi ucuz satmayın"
Bu gün, 10:43 |
|
|
|
| • Payız və qış aylarında hansı kənd təsərrüfatı məhsulları bahalaşacaq? - Ekspert
Bu gün, 10:38 |
|
|
|
| • Sabiq nazir müavini işdən çıxarıldı - Yeni vəzifə verildi
Bu gün, 10:36 |
|
|
|
| • Maştağa sakinlərindən ŞİKAYƏT – “1991-ci ildən xətt çəkilib, amma su yoxdur...”
Bu gün, 10:32 |
|
|
|
| • Paşinyan iş gününə hansı musiqi ilə başlayır?.. - "Aremenian Tayms"
Bu gün, 09:51 |
|
|
|
| • Şirkətin pulunu mənimsəyən ekspeditorla bağlı qərar çıxarıldı - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 09:49 |
|
|
|
| • Amerika tərəfi ilə "Tramp yolu" ilə bağlı müzakirələr planlaşdırılır - Ermənistan XİN
Bu gün, 09:45 |
|
|
|
| • Etibar Məmmədov aktiv siyasətə qayıda bilər - AÇIQLAMA
Bu gün, 09:25 |
|
|
|
| • Rusiya prosesdən kənarda qaldığını yaxşı dərk edir... - ONA GÖRƏ DƏ...
Bu gün, 09:21 |
|
|
|
| • Paşinyanın təyyarəsi Azərbaycanın hava məkanına daxil olarkən… - AKTUAL
Bu gün, 09:19 |
|
|
|
| • Ət bazarında qıtlıq və bahalaşma DAYANMIR - NƏ ETMƏLİ?
Bu gün, 09:18 |
|
|
|
| • İrəvan hökumətinin götürdüyü xətt qənaətbəxşdir... - AMMA...
Bu gün, 09:16 |
|
|
|
| • İranın azərbaycanlılara qarşı dəhşətli planı: illər əvvəl başladı – Ermənistan detalı
Bu gün, 09:15 |
|
|
|
| • Qubanın yollarını 2,1 milyon manata bu şirkət - TƏMİR EDƏCƏK
Bu gün, 09:11 |
|
|
|
| • “Tehranın tarixi saxtakarlığı fiaskoya məhkumdur” - Başqa cür ola da bilməz...
Bu gün, 09:09 |
|
|
|
| • Keçmiş deputat BDU rektorunu BİABIR ETDİ... - Ramiz Mehdiyevin əmrindədir?
Bu gün, 09:02 |
|
|
|
| • Avropa Paşinyan üçün “xilas əməliyyatı"na başladı - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 08:53 |
|
|
|
| • 211 saylı məktəbdə ibtidai siniflər risk altında... - direktor müavini heç kimi eşitmir
Bu gün, 08:50 |
|
|
|
| • Tramp geciksə, Putin qazanacaq... - BU FAKTDIR...
Bu gün, 08:43 |
|
|
|
| • Ukrayna ixtilafı: ABŞ-la Avropa niyə birləşə bilmir?! - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 07:48 |
|
|
|
| • Ukrayna ilə ÜZ-ÜZƏ GƏLİRİK - İLK DƏFƏ
Bu gün, 07:45 |
|
|
|
| • Qobuda qanunsuz tikintiyə hansı məmur icazə verib? - VİDEO
Bu gün, 07:30 |
|
|
|
| • “Rabitəbank”la bağlı “cashback” qalmaqalı - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 07:27 |
|
|
|
| • Keçmiş PA şefi Azərbaycandan birdəfəlik gedir? - FOTO
Bu gün, 07:25 |
|
|
|
| • Göygöldə vakant müəllim yerləri gizlədilir - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 07:20 |
|
|
|
| • "Valideynlər məktəb direktorlarının və sinif rəhbərlərinin əlində alət olmasınlar" - ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 07:16 |
|
|
|
| • “Yolüstü Restoranı”nda vergidən YOLÜSTÜ YAYINMA - ÖZBAŞINA QALIBLAR...
Bu gün, 07:12 |
|
|
|
| • Bir qrup adam ölkəyə gizli yolla mal gətirir - Şəbəkənin başında kimlər dayanır?
Bu gün, 07:06 |
|
|
|
| • Dugindən şok açıqlama: Müharibə ilə Rusiya özünü bərpa edir! - DƏLİXANADIR, VALLAH...
Bu gün, 07:02 |
|
|
|
| • Zaur Mikayılovun bundan xəbəri varmı? - BU NƏDİ BELƏ?
Bu gün, 07:01 |
|
|
|
| • "Nar" ilin ən uğurlu abituriyentlərini mükafatlandırıb - FOTO
Bu gün, 06:51 |
|
|
|
| • "Nizami city" vətəndaşın evini başına uçurur: Dəhşətli görüntülər! - Kranlar evin üzərində...
Bu gün, 06:47 |
|
|
|
| • Sərnişinlərin 202 saylı BƏLASI... - GİLEY
Bu gün, 06:43 |
|
|
|
| • Yekun sülh sazişi gələn il imzalana bilər... - ŞƏRH
Bu gün, 06:38 |
|
|
|
| • “Heç bir dəvət yoxdur, Milli Musiqi gününə də çağırmayıblar” - Xalq artistinə LAQEYD münasibət
Bu gün, 06:35 |
|
|
|
| • "Tərpənmək istəyirdim, bu hadisələr baş verdi..."
Bu gün, 06:28 |
|
|
|
|
