AZƏRBAYCAN SİYASƏTİNDƏ В«BEYSBOLВ» FENOMENİ
Tarix: 23-09-2011, 11:33 | Çap et
 DÖVLƏTİ NECƏ İDARƏ ETMƏK LAZIMDIR?
Azərbaycan siyasəti ilə maraqlananlar üçün В«WikiLeaksВ»dən öyrəniləsi çox şey var. Mənim öyrəndiyim məqam bu oldu: Azərbaycan siyasi elitasında ictimai mövzularda polemika getmir. Sadə dildə desək, siyasi elitanı В«dövləti necə idarə etmək lazımdırВ» sualı ya az maraqlandırır, ya da heç maraqlandırmır.
Fikrimi əsaslandırım. Əksər siyasi elitalar - avtoritar, yaxud demokratik olmalarından asılı olmayaraq – В«necə idarə etmək lazımdırВ» sualı ətrafında qütbləşirlər. Ortada iri siyasi intriqalar gedir, fikirlər toqquşur və bu dinamika cəmiyyətin idarə olunmasını tənzimləyir. Məsələn, totalitar SSRİ-nin Brejnev dönəmində belə Leonid Brejnev və Aleksey Kosıqin arasında ideoloji bir rəqabət var idi. Ondan əvvəl isə В«liberalВ» Xruşşov В«mühafizəkarВ» Malenkovla toqquşurdu. Ərəb diktaturalarında müxtəlif dövrlərdə millətçilər, dinçilər, solçular, qərbpərəstlər bir-biri ilə toqquşublar. Hətta Heydər Əliyev Azərbaycanında da şərti olaraq liberallar və mühafizəkarlar qrupları iqtidar elitasının öz içində çarpışırdılar. В«WikiLeaksВ» göstərir ki, İlham Əliyev hökumətində belə bir fikir mübarizəsi yoxdur. В«WikiLeaksВ»dəki sənədlərdə Azərbaycan hökumətindəki qruplaşmalar onların təmsil etdikləri dəyərlərə, ideyalara yox, iqtisadi və inzibati güclərinə görə qruplaşdırılıblar. Ortada elə bir ciddi sübut yoxdur ki, Azərbaycan siyasi elitasında iki fərqli ideya/dəyər/əqidə daşıyıcıları hansısa bir məsələ üzərində mükalimə/mübahisə/rəqabət aparırlar. Ramiz Mehdiyevin qruplaşması ilə Kəmaləddin Heydərovun qruplaşması arasında, yaxud sonuncu ilə Paşayevlər qrupu arasında heç bir ideya mübarizəsi yoxdur. Görünəni odur ki, bu adamlar В«dövləti necə idarə etmək lazımdırВ» sualı üzərində çox baş sındırmadan iqtisadi və inzibati güc uğrunda maskasız-filansız vuruşurlar.
BU NƏ DEMƏKDİR?
Ölkə üçün belə bir vəziyyət o deməkdir ki, siyasi elita öz işini görmür - cəmiyyətin planlı idarə edilməsi ilə məşğul deyil. Yəni, dərəbəyilikdir. Avtoritar cəmiyyətlərdə siyasi elita təmsilçiləri adətən güclü ideya adamlarından ibarət olmurlar və bu başa düşüləndir.
Amma ortada demaqogiya səviyyəsində belə olsa, bir ictimai mükalimə gedəndə, tərəflər dedikləri sözlərə görə müəyyən siyasi mövqelərə bərkidilirlər və hansısa bir müsbət ictimai funksiyanı yerinə yetirməyə məcbur olurlar. Məsələn, Sirus Təbrizlinin vaxtaşırı kükrəmələri Heydər Əliyev dövrünün məmurlarını tam özbaşınalıqdan çəkindirən bir faktor idi, nə qədər zəif olsa belə.
İlham Əliyev hakimiyyətinin ilk dövrlərində ən parlaq fiqurunun Anar Məmmədxanlı olduğu В«liberallarВ» qruplaşması hakimiyyətin avtoritar mahiyyətinə az təsir etsə də, belə bir ümid yeri qoyurdu ki, bu hökumətə yaxın hansısa bir kəsim müəyyən siyasi islahatlar ideyasına ilıq yanaşır. Yəni, ölkədəki iqtidar ölü bir orqanizm deyil, ətrafdakı siyasi hadisələrə reaksiya verə biləcək, dəyişə biləcək bir qurumdur. İndiki siyasi elitada isə В«cəmiyyəti necə idarə etmək lazımdırВ» sualı ətrafında fikir dartışmaları getmir. Söhbət heç fikir yekdilliyindən də getmir (ərz etdim ki, hətta totalitar rejimlərdə də ideoloji qütbləşmələr olur və labüddür). Söhbət ondan gedir ki, hakim elitanı sanki ölkə idarəçiliyi maraqlandırmır. Bunun cəmiyyət üçün törədə biləcəyi fəsadları təxmin etmək çətin deyil. Təsəvvür edin ki, maşın yüksək sürətli şosedə hərəkət edir, maşının içində dörd-beş nəfər oturub, amma maşının hara və necə getdiyi onlardan heç kimi maraqlandırmır.
Azərbaycanın daxili siyasətini təhlil edənlər üçün buradan müəyyən nəticələr çıxarmağa dəyər. Belə görünür ki, iqtidarda hakim elitanın ən güclü fiqurları belə post-Əliyev dövründə öz gələcəklərini görmürlər, belə bir ehtimala hazırlaşmırlar və bu səbəbdən də müstəqil ictimai ideya sahibi deyillər. Müxalifət üçün də bəzi nəticələr çıxarmaq olar. Belə görünür ki, hazırkı siyasi elitanın içində elə bir adam yoxdur ki, Azərbaycan müxalifəti onunla hər hansı bir siyasi islahatın zəruriliyi mövzusunda ciddi danışıqlara gedə bilsin. В«Necə idarə etməkВ» sualı ilə maraqlanmayan birilərini məhz həmin mövzuda dialoqa çəkmək cəhdləri xoş niyyətli amerikalıların ara-sıra məni beysbol barədə söhbətə tutmaq cəhdlərinə bənzəyir. Əzizlərim, axı məni o mövzu qəti maraqlandırmır…
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin gecikmiş dabaq tədbiri - Milyonlar xərclənəcək
Bu gün, 12:22 |
|
|
|
| • QHT sektorunda Ramiz Mehdiyev TƏZAHÜRLƏRİ... - Mehdiyevlə əlaqədə olan Azər Qasımov necə nüfuz edib...
Bu gün, 12:15 |
|
|
|
| • “Smart Elektroniks” müştərisinə zərər vurub, şikayətə baxmır - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 12:10 |
|
|
|
| • “İndiyədək Xəzərin statusu ilə bağlı mübahisələri Rusiya yox, İran qızışdırıb...” - ŞƏRH
Bu gün, 12:06 |
|
|
|
| • Saleh Səmədovun rəis oğlu da vəzifəsindən azad edildi - ƏMR
Bu gün, 12:02 |
|
|
|
| • Şəbnəm ETİRAF ETDİ - “Ağlaya-ağlaya dedi, qoca kişiyə ərə gedirsən?”
Bu gün, 11:59 |
|
|
|
| • Prokuror icra başçısının sabiq müavininə 7,5 il cəza istədi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 11:57 |
|
|
|
| • İşsizlər tibbi sığortanı necə ödəyəcək? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 11:48 |
|
|
|
| • Əli Kərimli haqda məqaləni bəyənən YAP-ın deputatı DANIŞDI - FOTO
Bu gün, 11:39 |
|
|
|
| • Məsələnin ata-oğul, bacı-qardaş kontekstində müzakirəsinin əleyhinəyəm - Elçin Ağamalı
Bu gün, 11:33 |
|
|
|
| • Ermənistan ordusunun sərhədlərindən kənarda həll etməli heç bir vəzifəsi yoxdur - Paşinyan
Bu gün, 11:28 |
|
|
|
| • “Hesab.az”ın (Golden Pay) rəhbərliyində dəyişiklik baş verib - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 11:22 |
|
|
|
| • Tramp Putinin "Burevestnik" raketi ilə bağlı bəyanatını "yersiz" adlandırıb - "Kommersant"
Bu gün, 11:19 |
|
|
|
| • Azərbaycanda adambaşına 1 794, Ermənistanda 2 143 kVt/s elektrik enerjisi istehsal olunub - CƏDVƏL
Bu gün, 11:15 |
|
|
|
| • Azər Maqsudov 4 il azadlıqdan məhrum edilib - QƏRAR
Bu gün, 11:12 |
|
|
|
| • 2026-cı il sülh üçün həlledici il olacaq - Paşinyan
Bu gün, 11:08 |
|
|
|
| • Zəngəzur Dəhlizi: Avrasiyanın yeni strateji nəbzi - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 11:06 |
|
|
|
| • Sakinlər Fəzail Ağamalının deputat qızından şikayət etdi - "Dövlətin gördüyü işləri öz adına çıxarır..."
Bu gün, 11:02 |
|
|
|
| • Paşinyan Mariya Zaxarovanı niyə sarsıdıb: Kremlin İrəvana sitəminin əsas səbəbi... - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 10:56 |
|
|
|
| • Saakaşvilinin anasına məxsus Gürcüstan Universiteti ilə bağlı istintaq başlayıb
Bu gün, 10:53 |
|
|
|
| • Elçin Ağamalıdan atasının iddialarına CAVAB – “Telefonla danışmışıq”
Bu gün, 10:51 |
|
|
|
| • Sosial Xidmətlər Agentliyinə Ağdaşda mənzillər satan “Hünər-İnşaat” Firması əslində kimə məxsusdu?! -İLGİNC FAKTLAR
Bu gün, 10:45 |
|
|
|
| • Gənclər və İdman Nazirliyi idman atları üçün yem alır – 112 min xərcləyəcək
Bu gün, 10:36 |
|
|
|
| • Milli Məclisi "Mehdiyev şəbəkəsinin" üzvlərindən necə təmizləmək olar? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 10:29 |
|
|
|
| • Putinin xüsusi nümayəndəsi Azərbaycana nə TƏKLİF EDİR... - AÇIQLAMA
Bu gün, 10:25 |
|
|
|
| • Paşinyan Türkiyə yük maşınlarının Ermənistandan Azərbaycana gedə biləcəyi marşrutu açıqlayıb - KİV
Bu gün, 10:21 |
|
|
|
| • Dabaq xəstəliyi nazirliyin gətirdiyi heyvanlardan yayılıb - AQTA arayış hazırlaylıb, amma ictimaiyyətdən gizlədib
Bu gün, 10:17 |
|
|
|
| • Azərbaycanda elektron pul təşkilatının rəhbərliyində mühüm təyinatlar olub - DETALLAR
Bu gün, 10:05 |
|
|
|
| • Gələn ildən pensiya kapitalı nə qədər artırılacaq? - AKTUAL
Bu gün, 09:58 |
|
|
|
| • Putin niyə hərbi geyimdə göründü - Kreml Trampa və Zelinskiyə hansı mesajı verdi?
Bu gün, 09:44 |
|
|
|
| • Rusiya amili: Türkiyə Aİ-nin hədəfində - Ankara Brüsseldən siqnal alır
Bu gün, 09:42 |
|
|
|
| • Kreml Ukrayna dronlarından belə qorunur - FOTOFAKT
Bu gün, 09:36 |
|
|
|
| • Müxalifət iqtidardan pul istəyir - “Bizə qəpik-quruş verilir”
Bu gün, 09:30 |
|
|
|
| • Bəylər Eyyubovdan əvvəl o vəzifəni kimlər daşıyıb? - DETALLAR
Bu gün, 09:27 |
|
|
|
| • Qardaşlıq, tərəfdaşlıq və strateji əməkdaşlığın yeni mərhələsi - MƏQALƏ
Bu gün, 09:25 |
|
|
|
| • Məhkəmə sabiq məmurun oğlu və digərlərinin işi ilə bağlı qərar çıxardı - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 09:21 |
|
|
|
| • Rektor Elçin Babayevin başı dərddə – Mehdiyev işi
Bu gün, 09:15 |
|
|
|
| • Razi Nurullayevin sürücüsü olmuş qardaşı oğlu ADY-nin mühafizəçisini necə aldadıb? - MƏHKƏMƏ
Bu gün, 09:14 |
|
|
|
| • "Report" İnformasiya Agentliyinin 11 yaşı tamam olur
Bu gün, 09:07 |
|
|
|
| • Ramiz Mehdiyevin hakim qohumu yola salınır - digər qardaşı isə...
Bu gün, 09:03 |
|
|
|
| • Həkim bir aydır Xəzərdə itkin düşüb: 5 gəmi və helikopterlə axtarış - FOTO
Bu gün, 08:55 |
|
|
|
| • Xaricdən 3 manata alınan sarıkök marketlərdə 30 manata satılır – Rəsmi statistika
Bu gün, 08:48 |
|
|
|
| • "Bəlkə, istintaq Ramizi təmizə çıxardı, onda nə deyəcəksən?" - REAKSİYA
Bu gün, 07:24 |
|
|
|
| • Rusiya əhalini sakitləşdirmək üçün bunu edir - Timoçko
Bu gün, 07:14 |
|
|
|
| • Nəzarət edən yoxdur deyənə... - başı qəssablara qarışan AQTA-nın NƏZƏRİNƏ
Bu gün, 07:12 |
|
|
|
| • ABŞ Çinin nadir torpaq metallarına ixrac nəzarətini dayandırmağa çalışır - “Fox News”
Bu gün, 06:50 |
|
|
|
| • Naxçıvanda FHN sahibkarlara BELƏ ƏNGƏL OLUR... - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 06:48 |
|
|
|
| • Gəncə Regional Kollecdə rüşvət iddiası və intihara cəhd – müəllimə “Xoşqədəm dedi: et!” (VİDEO)
Bu gün, 06:43 |
|
|
|
| • Bir sifarişə görə iki dəfə ödəniş alsalar da... - GİLEY
Bu gün, 06:39 |
|
|
|
| • Daha bir ŞÜBHƏLİ TENDER... - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 06:21 |
|
|
|
|
