"Taliban" ABŞ-dan asılı vəziyyətə düşüb
Tarix: 21-08-2021, 09:10 | Çap et
Əfqanıstanı ələ keçirən Taliban hərəkatı ölkənin Mərkəzi Bankındakı milyardlarla dollara sahib ola bilmir. Beynəlxalq Valyuta Fondu da terrorçulara yardım göstərməkdən imtina edib. Siyasi təlatümlərin ağuşunda olan ölkə iqtisadiyyatı pulsuzluqla üz-üzə qalıb.
Sputnik Azərbaycan bildirir ki, bu barədə Associated Press yazır.
Talibanın ümid etdiyi vəsaitlərin əksəriyyətinə Amerika və beynəlxalq təşkilatlar nəzarət edir. Qərb ölkələri bu vəziyyəti Əfqanıstanın yeni hökumətinə təzyiq vasitəsi kimi nəzərdən keçirirlər. Üstəlik, Talibanın hazırda pulları almaq üçün institusional stukturları yoxdur – bu isə ona iqtisadiyyatı idarə etməyə mane olur. Ölkənin təsərrüfat həyatı şəhərlərdə yerləşməyə başlayıb, ÜDM isə taliblərin iyirmi il bundan qabaq hakimiyyətdə olduqları vaxtdakından üç dəfə artıb. Defisit iqtisadi resessiyaya, o isə öz növbəsində 36 milyon əfqan üçün humanitar böhranın güclənməsinə səbəb ola bilər.
Üstəlik, taliblər hələ də xarici ölkələrin diplomatlarının maliyyə məsələlərində kiminlə danışıq aparmalı olduğunu bəyan etməyiblər. ABŞ Prezidenti Co Bayden deyib ki, Talibanın qlobal iqtisadiyyatın bir hissəsi olmaq istəyib-istəmədiyini bilmir. Mümkündür ki, yeni hökumət əcnəbi vasitələrsiz keçinməyi güman edir.
Taliban sonuncu dəfə Əfqanıstanda hakim olanda sakinlərin gündəlik qazancları 1 dollardan aşağı idi. Dünya Bankının məlumatına görə, Amerika əsgərlərinin orada olduğu müddətdə əhali üzrə ÜDM təxminən üç dəfə artdı. Əfqanıstanda mobil telefonlar peyda oldu, Coca-Cola və Airbnb biznesini açdı – bütün bunların isə qlobal iqtisadi qurumlara əlçatanlığa ehtiyacı var. NATO qüvvələrinin köməyi ilə hökumət qoşunlarının radikal terrorçu qruplara qarşı müharibəsi zamanı ölkənin iqtisadiyyatı ticarətdən xeyli asılı səviyyəyə düşdü. O zaman idxalın həcmi ildə 8 milyard dollara çatırdı. Bu, ixracdan təxminən on dəfə çox idi.
Əfqanıstanda valyuta ticarəti də dayanıb. ABŞ buralara dollar tədarük etmir, bu səbəbdən əfqan valyutası ucuzlaşır və inflyasiya sürətlənir.
Ekspertlər deyirlər ki, hakimiyyət dəyişikliyini maliyyələşdirən mənbələrə əvvəlkitək çıxışları olsa da, taliblərin ölkə üzrəində tam nəzarət qurması üçün bu kifayət etmir. İqtisadiyyatı xilas etmək üçün taliblər qlobal imiclərinə çəki-düzən verməli, eyni zamanda da öz əsgərlərinin, ultramühafizəkar müsəlmanların dəstəyindən məhrum olmamalıdırlar.
İqtisadçılar hesab edirlər ki, Taliban Cənubi Asiyada nüfuz sahibi olmaq istəyən ölkələrlə diplomatik əlaqələr barədə fikirləşməlidir. Məsələn, Çin artıq Əfqanıstanda sabitliyin bərqərar olmasında maraqlı olduğunu bəyan edib. Çinlilərin diqqətini litium çəkir – iqtisadi cəhətdən perspektivli metal mobil qurğular və avtomobillər üçün akkumulyatorların istehsalında istifadə olunur. Analitiklərin hesablamalarına görə, Əfqanıstanda bu nadir metalın ehtiyatlarının qiyməti 2020-ci ildə 1-3 trilyon dollar olub.
Kabili ələ keçirən taliblər böyük hissəsi Nyu-Yorkun Federal Ehtiyat Sistemində (FED) yerləşən Əfqanıstan Mərkəzi Bankının ehtiyatından olan pullara sahib ola bilmədilər. Avqustun 23-də Əfqanıstan Beynəlxalq Valyuta Fondundan 450 milyon dollar alası idi. Bu pullar iqtisadi böhranla mübarizə üçün nəzərdə tutulmuşdu, ancaq BVF yeni əfqan hökumətinin tanınmasında “beynəlxalq ictimaiyyətdə konkret fikir olmaması” səbəbindən bu vəsaitə çıxışı bağlayıb.
* Taliban - 1994-cü ildə yaranan və 1996–2004-cü illər arası Əfqanıstanın bütün ərazisini idarə etmiş hərəkatdır. 2003-СЃü ildə BMT TŞ tərəfindən terror təşkilatı kimi tanınıb.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • BDU-da şəhid övladları olan abituriyentlər üçün infotur keçirilib
Dünən, 19:55 |
|
|
|
| • Xırdalan şəhərində sakinlər üçün təhlükəli vəziyyətdə olan qurumuş ağaclar götürülür
Dünən, 19:42 |
|
|
|
| • Klinika direktoru arvadını sevgilisinə görə güllələyib - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 14:01 |
|
|
|
| • Simonyan arvadından boşandı
Dünən, 13:58 |
|
|
|
| • ABŞ-da USAID və KİV-lər üçün ayrılan 9 milyard dollarlıq büdcə ləğv olundu - KİV
Dünən, 13:56 |
|
|
|
| • Mənzil bazarını “qara qutular” idarə edir - “Ruhlar məhəllə”sinin sahibləri kimlərdir?
Dünən, 13:00 |
|
|
|
| • Rektorla nazir üçün YENİ SUAL: Avtoş müəllimə məsələsi... - DƏLİXANADIR, VALLAH...
Dünən, 12:59 |
|
|
|
| • Tanınmış sənətkarın qızı atasının doğum günündə ağladı - “Ən çox anam üçün ağırdır”
Dünən, 12:54 |
|
|
|
| • UNEC-nin Dərbənd filialı məzunları hələ də DİPLOMSUZ QALIB - Nazirlə rektor arasında NƏ BAŞ VERİR?
Dünən, 12:50 |
|
|
|
| • CIDIR DÜZÜ AYDINLIĞINDA AZMAN ALİM - AYDINLARA GÖZAYDINLIĞI...
Dünən, 12:39 |
|
|
|
| • Bodrum tətilini yarımçıq qoyaraq Moskvaya döndü - FOOD CİTY-DƏ NƏLƏR GÖZLƏNİLİR?
Dünən, 12:37 |
|
|
|
| • Mülayim şərq küləyi əsəcək - belə deyirlər...
Dünən, 12:33 |
|
|
|
| • Kurs diplomu ilə işləyən bəzi mütəxəsislər özlərini peşəkar adlandırır - Ekspert danışır...
Dünən, 12:30 |
|
|
|
| • Tacir aparıcıya ƏSƏBİLƏŞDİ: - “O, 20 manata toya gedən adamdır”
Dünən, 12:23 |
|
|
|
| • Ermənistan yol ayrıcında: sağa getsə, ŞƏT, sola getsə... - “Nezavisimaya qazeta”
Dünən, 12:19 |
|
|
|
| • Rusiya üçlü formatı bərpa edə biləcəkmi? - İNCƏLƏMƏ
Dünən, 12:14 |
|
|
|
| • Kremldən Paşinyanın KTMT-dən çıxmaq istəyinə REAKSİYA
Dünən, 12:11 |
|
|
|
| • Mironovdan Azərbaycan bayrağı ilə bağlı AÇIQLAMA
Dünən, 12:06 |
|
|
|
| • “AzRose” şirkətinin rəhbəri “Azbadam”a təyin edildi - BUNDAN SONRA...
Dünən, 12:03 |
|
|
|
| • Təchizatçı azlığı 2,5 milyon manatlıq tenderi yolda qoydu - DETALLAR
Dünən, 12:01 |
|
|
|
| • “Bank Avrasiya”nın müştəriləri azalıb
Dünən, 11:58 |
|
|
|
| • Fərid Qyıbov Gəncə stadionunda “öz havasını oynayır” –“İnşaatçı 3” MMC nazirin özəl tərəfdaşı kimi…
Dünən, 11:56 |
|
|
|
| • ABŞ-nin Zəngəzur dəhlizinə marağı heç də yeni deyil - GÜNDƏM
Dünən, 11:51 |
|
|
|
| • İrəvandan verilən mesajlar: Paşinyan demək istəyir ki... - GƏLİŞMƏ
Dünən, 11:43 |
|
|
|
| • Rusiyadan gələn dollar axını dayanır – Ailələr çətinliklə üzləşə bilər
Dünən, 11:40 |
|
|
|
| • Bu xanıma YAP-da yüksək vəzifə verildi - FOTO
Dünən, 11:22 |
|
|
|
| • Laçında meşə yanğınına görə 3 nəfər məsuliyyətə cəlb olunub - BİRGƏ MƏLUMAT
Dünən, 11:17 |
|
|
|
| • Avropada Kamançanın Səsi - Dilarədən mədəniyyət mesajı
Dünən, 11:11 |
|
|
|
| • Azərbaycanda 73 yaşlı kişi helikopter düzəltdi - FOTO
Dünən, 11:08 |
|
|
|
| • “Caspian Finance” BOKT-nin rəhbərliyinə təyinat olub - BUNDAN SONRA...
Dünən, 11:05 |
|
|
|
| • Deputatlarımız kazino oynayacaqmı? - SORĞU
Dünən, 11:00 |
|
|
|
| • Rusiyada Şıxlinskilərin işi: hüquqi proses, yoxsa siyasi oyun? - AKTUAL
Dünən, 10:56 |
|
|
|
| • "Qorxmaz Əlilicanzadə efirdə əsəbi danışır"
Dünən, 10:53 |
|
|
|
| • Arvadların döydüyü ərlər: - Bir-bir üzə çıxırlar
Dünən, 10:50 |
|
|
|
| • “Sürücülük vəsiqəsinin alınması qaydalarına yenidən baxmaq lazım gəlir” - ÇAĞIRIŞ
Dünən, 10:45 |
|
|
|
| • Qazaxıstan XTQ mənsubları Azərbaycan dronları barədə məlumatlandırılıb
Dünən, 10:42 |
|
|
|
| • Ədliyyə Nazirliyi Tibb Baş İdarəsinin 380 minlik tenderi baş tutmadı
Dünən, 10:40 |
|
|
|
| • Dünya Çempionatında tamaşaçı fiaskosu – FİFA-nın ABŞ sınağı uğursuz oldu
Dünən, 10:38 |
|
|
|
| • Paşinyan erməniləri Zəngəzur dəhlizinin açılmasına HAZIRLAYIR
Dünən, 10:35 |
|
|
|
| • İran Zəngəzurda ABŞ-a necə cavab verəcək? - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 10:32 |
|
|
|
| • Ərdoğan Nazirlər Kabinetinin iclasını keçirəcək - Gündəmdə Suriya məsələsi var
Dünən, 10:30 |
|
|
|
| • Ceyhun Cəlilov Naxçıvanda NƏ İŞLƏR ÇEVİRİR? - İkinci TALIBOV PEYDA OLUB...
Dünən, 10:18 |
|
|
|
| • “Naftalan –Avtonəqliyyat” şirkətinə yeni sədr seçiləcək
Dünən, 10:03 |
|
|
|
| • “Sea Breeze”ə bu qədər pul xərclənib - MƏBLƏĞ
Dünən, 09:58 |
|
|
|
| • Bu layihə qəbul olunsa, Ermənistan məhv olacaq... - İrəvanda nədən qorxurlar?
Dünən, 09:52 |
|
|
|
| • Yekaterinburqda saxlanılan azərbaycanlıların həbs müddəti uzadıldı
Dünən, 09:50 |
|
|
|
| • Pezeşkianın avtomobili benzinə görə yolda qaldı: Taksi ilə Təbrizə GƏLDİ - FOTO
Dünən, 09:45 |
|
|
|
| • Trampı Bakıya qarşı qoymaq cəhdi - hiyləgər gedişə reaksiya
Dünən, 09:44 |
|
|
|
| • 434 min manat borcu olan şirkət kimindir?
Dünən, 09:39 |
|
|
|
| • 6 saylı doğum evində nə işlər çevrilir? - BU NƏDİ BELƏ?
Dünən, 09:32 |
|
|
|
|
