“Türkiyə NATO-dan uzaqlaşır” ilə “Ərdoğan Putinin müttəfiqi deyil” arasındakı “tapmaca” - NƏ BAŞ VERİR?
Tarix: 29-06-2021, 08:05 | Çap et
ABŞ Prezidentinin keçmiş milli təhlükəsizlik müşaviri Con Bolton yeni qurulan Türk Demokratiya Layihəsinin (Turkish Democracy Project) Məsləhət Şurasına qatılıb. “Türkiyə ilə bağlı həyəcan təbili çalmağın vaxtı gəldi. Avtoritar bir liderin rəhbərliyi altında bir vaxtlar güclü bir NATO müttəfiqi demokratiyadan üz çevirir və Rusiyaya yaxınlaşır. Dəhşətli vəziyyəti aydınlatmaq üçün Türk Demokratiya Layihəsinin (TDL) Məsləhət Şurasına üzv olmaqdan məmnunam”, - deyə o, “Twitter” açıqlama verib.
Qeyd edək ki, TDL “Türkiyənin son zamanlarda demokratiyadan avtoritarizmə yönəlməsinə cavab olaraq yaradılan” beynəlxalq bir siyasi təşkilatdır. Məsləhət Şurasının digər üzvləri arasında keçmiş Florida qubernatoru Ceb Buş və İtaliyanın keçmiş xarici işlər naziri Culio Terzi di Sant Aqata da var.
Con Bolton ABŞ-ın keçmiş Prezidenti Donald Trampın milli təhlükəsizlik müşaviri vəzifəsində çalışıb. Daha sonra keçmiş patronunun Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla yaxın münasibətlərini tənqid edərək, “Trampın bəyəndiyi diktatorlara şəxsi xidmətlər göstərməyi” sevdiyini söyləyib.
Ancaq bu, ən azı ilk baxışdan qəribə bir mövqedir. Dünyanın böyük bir analitik kəsimi hesab edir ki, Ərdoğan Putinin həqiqi bir müttəfiqi deyil, yalnız müvəqqəti, situativ (dedikləri kimi) müttəfiqidir. Və prinsipcə, bunun Türkiyə ilə Rusiyanın maraqlarının toqquşduğu fərqli ölkələrdə çox dəlili var. Bolton kimi bir “qırğı”nın bunları bilmədiyinə inanmaq çətindir.
Bəs, onda Boltonun bəyan etdiyi mövqe nə ilə bağlıdır? Onun arxasında dünya siyasətindəki bəzi nüfuzlu qrupların maraqlarımı dayanır? Həmin qüvvələr nədən Türkiyənin təsirinin gücləndirilməsindən narahatdırlar? Bu qüvvələrin kimliyi barədə hansı ehtimallar irəli sürmək olar?
AYNA-nın suallarını tanınmış ekspertlər cavablandırıblar.
Gürcüstan Strateji Analiz Mərkəzinin aparıcı eksperti Gela Vasadze:
“Əslində, xəbərlər çox maraqlıdır. “Kremlin qüllələri”ndən danışmağa alışmışıq, yəni Rusiya hakimiyyətinin birköklü olmadığını nəzərdə tuturuq. Ancaq Rusiya əsasən regional gücdür, ABŞ isə dünya lideridir. Beləliklə, Vaşinqtonda neçə qüllə olduğunu təsəvvür edə bilərsiniz.
Bu vəziyyətdə Ağ Evdəki mövcud hökumətə qarşı sərt müxalifətdə olsa da, ABŞ-ın siyasətinə təsir edəcək qədər güclü olan bu qüllələrdən birinin fəaliyyətinin şahidi oluruq. Anladığım qədəri ilə, bu, Amerika hakimiyyətinin “Türkiyə modernistləri” (onları belə adlandıraq) və ordu ilə sıx əlaqəli bir hissəsidir. Qrupun təşəbbüsü həm də ona görə maraqlıdır ki, böyük bir türk layihəsinin başlaması Ərdoğan üçün son dərəcə çətin olacaq Türkiyədə keçiriləcək seçkilərə hazırlıq zamanı ortaya çıxdı.
Bu qrup həmişə Yaxın Şərqdə və postsovet məkanında Atlantizmin bir qalası olaraq Türkiyənin mənafelərini dəstəkləyib. “Panturan layihəsi” onlar üçün on illərdir bəslənmiş bir ideyadır. Və bu şərtlərdə Ərdoğan incə Şərq siyasəti ilə, Rusiya və İranla “oynaması” ilə açıq-aşkar bu insanların xoşuna gəlmir. Başqa bir şeydir ki, Vaşinqtonda bir çox qüllələr var, və buna görə hər şey heç də sadə deyil”.
Ukraynalı politoloq, Dünya Siyasət İnstitutunun direktoru Yevgen Maqda:
“İnanıram ki, cənab Boltonun yeni statusu, Demokratlar və Respublikaçılar arasında, prinsipcə, ABŞ-da bir saniyə də dayanmayan siyasi mübarizənin bir hissəsindən başqa bir şey deyil. Bu gün o, dövlət idarəetmə sistemində iştirak edə bilmədiyi üçün, özünə uyğun olan böyük bir rol oynaya biləcəyi başqa bir yerdə özünü axtarır. Və Türkiyə, hər halda, yalnız bölgəsində deyil, bütövlükdə dünya səhnəsində kifayət qədər aktiv və kifayət qədər nəzərə çarpır.
Cənab Boltonun yeni statusundan hansısa uzaqvuran bir nəticə çıxarmazdım. ABŞ və Türkiyə, Türkiyə ilə Rusiya münasibətlərində bəzi mümkün dəyişiklikləri, Türkiyənin ən azından Qara dəniz hövzəsində yeni addımlarını gözləyərdim. Yalnız bu cəbhədə baş verənlərə istinad edərək, məsələ barədə konkret nəticə çıxarmaq olar. Fikrimcə, ağır siyasi çəkili bir şəxsin hər hansı bir qeyri-dövlət layihəsinə qoşulması barədə nəticə çıxarmaq hələ tezdir”.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Ramin İsayevin əmlakı müsadirə edilə bilər - 15 il həbsi istənilir
Dünən, 23:43 |
|
|
|
| • İrandan Zəngəzurla bağlı növbəti AÇIQLAMA - “Dəhlizin yaradılması…”
Dünən, 23:41 |
|
|
|
| • Xadimələrə maşınını yudurdan Esmira Məmmədova işdən ÇIXARILDI
Dünən, 23:38 |
|
|
|
| • Bakıda qadın ərinin başına telefonla vuraraq öldürüb?
Dünən, 18:03 |
|
|
|
| • Vəkili "Oleq Bakinski"yə bəraət istədi
Dünən, 17:54 |
|
|
|
| • Naxçıvanda tərxis olunan əsgərlər Bakıya qayıda bilmir - NARAZILIQ VAR...
Dünən, 17:52 |
|
|
|
| • Azərbaycanda 9 avtobus marşrutu üzrə müsabiqələrin qalibləri - MƏLUM OLDU
Dünən, 17:48 |
|
|
|
| • Rövşən Lənkəranskinin yaxını olan "qanuni oğru" axtarışa verildi - Bu "sxodka"ya görə
Dünən, 17:45 |
|
|
|
| • "Bundan sonra küsmək, ayrılmaq yoxdur"
Dünən, 17:30 |
|
|
|
| • Yaxın Şərqin təhlükəsizliyini yalnız iki qüvvə təmin edə bilər - Azad İsazadə
Dünən, 17:27 |
|
|
|
| • Rusiyanı diz çökdürəcək qərar VERİLDİ
Dünən, 17:25 |
|
|
|
| • Şəxsi həyatla gündəmə gəlmək ayıb deyil?! – Aşıq Zülfiyyə bu dəfə susmadı
Dünən, 17:23 |
|
|
|
| • İrəvanda kim kimi devirəcək? - GƏLİŞMƏ
Dünən, 17:19 |
|
|
|
| • “TBC Kredit" BOKT-un lisenziyası onun öz istəyi ilə ləğv edilib
Dünən, 17:16 |
|
|
|
| • Tiflis İrəvana rədd cavabı verib
Dünən, 17:14 |
|
|
|
| • Rusiya-İran iş birliyi regiondakı problemlərin mənbəyidir - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Dünən, 17:10 |
|
|
|
| • Məşhur türk milyonçunun nikahı ləğv edildi
Dünən, 17:08 |
|
|
|
| • “Rusiya Trampın ultimatumuna məhəl qoymadı və Ukraynanı vurmağa davam edir” - “The Hill”
Dünən, 17:03 |
|
|
|
| • “Məni şərləyib işdən çıxarmaq istəyirlər” – Kollecdə təzyiq iddiası
Dünən, 16:59 |
|
|
|
| • "Allah telefon çıxardanın qapısını bağlasın"
Dünən, 16:54 |
|
|
|
| • Azərbaycanın tələbi gündəmdə qalır - İLGİNC DETALLAR
Dünən, 16:52 |
|
|
|
| • Nazim Eynallı: Keçən il səsi ucadan çıxmışdı, indi də tüstüsü ərşə qalxıb... - VİDEO
Dünən, 16:47 |
|
|
|
| • Wolt kuryerləri ayağa qalxdı: “Ya işimizi düzəldin, ya çantamızı qoyub gedirik!” - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 15:43 |
|
|
|
| • Müəllim direktoru hədələyib? - BU NƏDİ BELƏ?
Dünən, 15:39 |
|
|
|
| • AMB “Azsığorta”ya icrası məcburi sərəncam verib
Dünən, 15:28 |
|
|
|
| • Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi işçilərinin qanunsuz əməlləri - İTTİHAM VAR...
Dünən, 15:27 |
|
|
|
| • BƏXTİ QARA NAXÇIVAN: Bu istidə... - GİLEY
Dünən, 15:23 |
|
|
|
| • “Nə oldu, Paşinyan?” ifası ilə məşhurlaşan Elçin həbs edildi - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 13:03 |
|
|
|
| • Bu gün Oleq Bakinskinin məhkəməsi olacaq - hökm verilə bilər
Dünən, 13:01 |
|
|
|
| • Zəfər Salnaməsindən rəqəmsal dövrə uzanan yol - MƏQALƏ
Dünən, 11:58 |
|
|
|
| • “FS Club Badam”da kisəçi işləyən şəxs müştərinin başına oyun açdı - ŞOK TƏFƏRRÜAT
Dünən, 11:55 |
|
|
|
| • “Prior Credit BOKT”un rəhbərliyində dəyişiklik olub - BUNDAN SONRA...
Dünən, 11:06 |
|
|
|
| • Azərbaycanda ABŞ-ın IAAI şirkətinin rəsmi hərrac mərkəzi açıldı
Dünən, 11:05 |
|
|
|
| • ABŞ Cənubi Qafqaza Zəngəzur üzərindən qayıdır? - Barakın təşəbbüsünün pərdəarxası
Dünən, 11:03 |
|
|
|
| • Fransanın bu şəhəri “Stalinqrad” adından imtina edir: - Əhali razılaşmır
Dünən, 11:02 |
|
|
|
| • Bir həftə əvvəl yaradılan şirkət də - SATIŞA ÇIXARILDI
Dünən, 10:53 |
|
|
|
| • Müğənni Rəqsanədən ETİRAF: - “Fazil müəllim borclarımı ödəyib, mənə evlər aldı”
Dünən, 10:52 |
|
|
|
| • Belçika parlamentindən Azərbaycana qarşı ədalətsiz və qərəzli qətnamə – suverenliyimizə hücum!
Dünən, 10:48 |
|
|
|
| • Xəstəxanada adam öldürən azərbaycanlılara 31 il həbs cəzası verildi
Dünən, 10:46 |
|
|
|
| • “UNEC-in Dərbənd filialı ilə bağlı vəziyyət ali təhsil sistemində böhranın göstəricisidir” -EKSPERTDƏN İLGİNC AÇIQLAMA
Dünən, 10:40 |
|
|
|
| • Bakıda magistral yolda lüt gəzən gənc saxlanıldı - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 10:35 |
|
|
|
| • Qusara yeni prokuror təyin olundu - ƏMR
Dünən, 10:23 |
|
|
|
| • NƏHAYƏT: Bu evlərə “kupça” veriləcək - AKTUAL
Dünən, 10:22 |
|
|
|
| • Aİ səfirləri Rusiyaya qarşı 18-ci sanksiyalar paketini razılaşdırıblar - KİV
Dünən, 10:16 |
|
|
|
| • Əmək normalarının tətbiqi... - Ekspert danışır...
Dünən, 10:15 |
|
|
|
| • Azərbaycan Mərkəzi Bankı “Kabox”un lisenziyasını ləğv edib
Dünən, 10:10 |
|
|
|
| • Tovuzun icra, başçısı kartof alverinə girişib, sahələri ələ keçirib - AY MAŞALLAH...
Dünən, 10:09 |
|
|
|
| • Makronun Tiranadakı jestləri məğlubiyyətin rəmzidir - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Dünən, 10:07 |
|
|
|
| • “Zəngəzur dəhlizi hərbiləşdirilmədən təhlükəsizliyə təminat mümkün deyil” - İlham İsmayıl
Dünən, 10:05 |
|
|
|
| • Katolikosun uzaqlaşdırılması “əməliyyatına” Arayik rəhbərlik edir… - Paşinyan narazıdır…
Dünən, 10:02 |
|
|
|
|
