"Kütləvi psixologiya əksər hallarda məmur təkzibini, ya düzəlişini “sözü yayındırmaq” kimi qəbul edir" - Arif Əliyev
Tarix: 3-01-2022, 08:22 | Çap et
Kiminsə fikrinin kontekstdən çıxarılması və bunun bir müddət ən çox oxunan, rəy bidirilən, müzakirələrə səbəb olan fikir kimi gündəmi zəbt etməsi bugünkü mediamız üçün heç də nadir rastlanılan hal deyil. Təbii ki, bu cür hallarla daha çox tanınmış simalar, ictimai şəxslər üz-üzə qalırlar. Sonuncu dəfə belə bir vəziyyət təhsil naziri Emin Əmrullayevlə yaşanmışdı.
Belə məqamlarda media qurumlarının bunu auditoriyasını genişləndirmək üçün etdiyi deyilsə də, qeyri-peşəkarlıqda qınandıqları da az olmur. Hədəfə çevrilmiş şəxs üçün isə “antireklamın özü də bir reklamdır” söylənilir.
Sual yaranır: Burada udan kimdir, uduzan kim? Bəlkə uduzan sadəcə yanlış informasiya ətrafında müzakirələrə vaxt sərf etmiş auditoriya olur? DİA.AZ xəbər verir ki, AYNA mövzu ətrafında “Yeni Nəsil” Jurnalistlər Birliyinin sədri, media eksperti Arif Əliyevlə həmsöhbət olub.
- Mediada kontekstdən çıxarılmış fikir nəyə xidmət edir?
- Peşə prinsiplərinə (etika kodekslərinə) əsasən, başqalarının fikrini təqdim edərkən media iki şərti gözləməlidir: onları konteksdən çıxarıb mənasını dəyişməməlidir və mənanı təhrif edən ixtisarlara yol verməməlidir. Ancaq hər iki hala rast gəlinir. Bu cür yanlışlıqlara çox vaxt qəsdən, qərəzli şəkildə yol verilir. Məqsəd ya sensasiya yaratmaq, ya da kimisə ləkələmək olur. Bəzən jurnalistin qeyri-peşəkarlığı, yaxud fikir bildirən şəxsin qeyri-səlis nitqi də rol oynayır. Amma bu, nadir hallarda baş verir.
Konkret təhsil naziri ilə bağlı son hadisəyə gəldikdə, mən bunu qərəzli səhv adlandırardım, çünki nazir fikrini aydın və səlis ifadə etmişdi, onun nə dediyini başa düşmək üçün yüksək intellektə malik jurnalist olmaq lazım deyildi. Əlbəttə, mən kontekstdən çıxarılmış cümləni yayan və şərhini bunun üzərində quran bütün KİV-ləri günahkar hesab etmirəm. Texnologiyalar belə prosesləri, bilirsinizmi, necə izah edir: bir media orqanı təhrifi informasiya mühitinə atır, digər media orqanı “sensasiya qarmağını” dərhal udur.
- Bu, media qurumunun nüfuzuna necə təsir gösətərir?
- Ən maraqlısı odur ki, bir çox hallarda bu, konkret olaraq xəbəri yaymış media orqanının nüfuzuna deyil, bütövlükdə medianın nüfuzuna xələl gətirir. Heç kim deməyəcək ki, “filan sayt belə yazdı”, deyəcəklər, “jurnalistlər belə yazdılar”. Daha böyük problemlə isə fikri təhrif olunmuş şəxsin özü üzləşir. Xüsusilə də o, məmur, vəzifəli şəxsdirsə. Kütləvi psixologiya əksər hallarda məmur təkzibini, ya düzəlişini “sözü yayındırmaq” kimi qəbul edir.
- Belə hallarda media qurumu və fikri təhrif olunmuş şəxs hansı addımları atmalıdır?
- Yanlışlığın ilkin olaraq haradan yayıldığını, təhrifin “mənbəyini” araşdırmaq vacibdir. O zaman suala aydınlıq gələr, daha böyük əminlikliklə demək olar ki, necə deyərlər, bu, “vicdanlı” səhvdir, ya qərəzli. Amma bundan asılı olmayaraq, əvvəldə istinad etdiyimiz peşə etikası kodeksləri deyir: əgər səhvə yol verilibsə və yanlışlıq üzə çıxarılıbsa, media orqanı heç kimdən müraciət gözləmədən səhvini auditoriyasına bildirməlidir. Özü də bu halda fərqi yoxdur ki, sən yanlışlığın “mənbəyisən”, yoxsa onu başqa KİV-lərə inanıb yaymısan. Əsas odur ki, sənin oxucun, tamaşaçın sənə inanır, onu aldatmamalısan. Təhrif, yaxud mühüm detalın balaca bir ixtisarı isə bəzən yalandan betər olur.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • "Onları məndən qabaq qəbiristanlığa göndərməyin"
Bu gün, 15:36 |
|
|
|
| • Müəllim yox, dərslik çatışmır: Rus məktəbləri pullu olmalıdır - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 15:28 |
|
|
|
| • Makrondan vaxtuzatma oyunları: - Avropanın müharibəni dayandırmağa siyasi gücü yoxdur
Bu gün, 15:26 |
|
|
|
| • Rusiya türk ölkəsinə qarşı da eyni addımı atdı – Azərbaycandan cavab gəldi
Bu gün, 15:17 |
|
|
|
| • Ermənistan Rusiyaya xəbərdarlıq etdi
Bu gün, 15:11 |
|
|
|
| • ABŞ-ın Azərbaycan və Ermənistana bağlı planı...
Bu gün, 15:09 |
|
|
|
| • “Expressbank”dan “AccessBank”a transfer - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 15:08 |
|
|
|
| • Peterburqda azərbaycanlı iş adamını evinə basqın edib saxladılar - VİDEO
Bu gün, 14:57 |
|
|
|
| • Məhkəmə zalında dəhşətli SPİD etirafı – Bakıda kuryer tanış olduğu qadınları ölümcül xəstəliyə yoluxdururmuş
Bu gün, 14:51 |
|
|
|
| • Rusdilli məktəblərin bağlanması gündəmdə - "Ciddi dövlət nəzarəti olmalıdır"
Bu gün, 14:47 |
|
|
|
| • Serj Sarkisyana qarşı yeni ittiham irəli sürülüb
Bu gün, 14:44 |
|
|
|
| • Rusiyadan daha bir RƏZALƏT - Azərbaycanlı ailə deportasiya edildi
Bu gün, 13:15 |
|
|
|
| • "İş tapa bilmirəm, ər çörəyi yeyirəm"
Bu gün, 13:12 |
|
|
|
| • Azər Qasımlının məhkəməsindən YENİ XƏBƏR
Bu gün, 13:06 |
|
|
|
| • Doğrudanmı, Azərbaycan Rusiyadan uzaqlaşır? - Bahəddin Həzi yazır...
Bu gün, 13:02 |
|
|
|
| • Paşinyandan GÖZLƏNİLMƏZ ADDIM – Gürcüstan ssenarisi Ermənistanda da REALLAŞACAQ?
Bu gün, 12:56 |
|
|
|
| • Kəbirə Məmmədova klinikasını satdı
Bu gün, 12:52 |
|
|
|
| • Əməkdar artist xəstəxanadan evə buraxıldı
Bu gün, 12:42 |
|
|
|
| • Daha bir ölkədə AZƏRBAYCANLI OVU DAVAM EDİR - Rejissorumuz həbs olundu
Bu gün, 12:36 |
|
|
|
| • Media haqqında qanuna daha bir ƏLAVƏ
Bu gün, 12:34 |
|
|
|
| • Rus bölmələrini bağlayın, Çin bölmələri açın! - Çağırış
Bu gün, 12:23 |
|
|
|
| • Güzəştə getsək, Rusiya daha ağır şərtlərlə üstümüzə gələcək - Cəlaloğlu
Bu gün, 12:20 |
|
|
|
| • Paşinyan sülhdən, keşişlər müharibədən danışır - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 12:14 |
|
|
|
| • "Bu tur şirkətinə inanıb, aldanmayın..." - ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 12:09 |
|
|
|
| • İrəvanda XÜSUSİ ƏMƏLİYYAT - kilsəni dəstəkləyən biznesmeni belə həbs etdilər
Bu gün, 12:03 |
|
|
|
| • Rusiyanın ölkəmizdə 10 minlərlə agenti var - Firudin Ağasıoğludan ŞOK İDDİA
Bu gün, 11:59 |
|
|
|
| • MDB elə, KTMT belə, sırada Aİİ-dir – Rusiyanın dominant olduğu birliklər çöküşdədir
Bu gün, 11:57 |
|
|
|
| • “Sputnik işi”ndə saxlanılan FTX agenti İqor Kartavıxla bağlı SENSASİON DETALLAR – FOTO
Bu gün, 11:46 |
|
|
|
| • Rus dilli təhsillə bağlı nazirliyin adından bildirişlər paylanılır - SAXTADIRMI?
Bu gün, 11:42 |
|
|
|
| • İlham Süleymanov vəzifəsindən azad edildi - ƏMR
Bu gün, 11:39 |
|
|
|
| • Dənizkənarı Bulvar İdarəsinin tenderi ləğv edildi
Bu gün, 11:27 |
|
|
|
| • Azərbaycan təyyarənin vurulması ilə bağlı sübutları necə ələ keçirib? - Sabiq nazir şok detalları AÇIQLADI
Bu gün, 11:25 |
|
|
|
| • “Azərpoçt”un əməkdaşı “PostEurope” təşkilatının Markalar və Filateliya İşçi Qrupunun sədr müavini təyin edilib - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 11:23 |
|
|
|
| • Dəhşətli müharibə başlayır: Rusiya bu ölkələrə hücum edəcək - Səngərlər qazılır
Bu gün, 11:21 |
|
|
|
| • Yekaterinburqda azərbaycanlı qardaşları öldürənlərlə bağlı YENİ FAKTLAR
Bu gün, 11:17 |
|
|
|
| • Siyasi intriqalarla məşğul olanlar işdən çıxarılacaq və mühakimə olunacaq - Paşinyan
Bu gün, 11:13 |
|
|
|
| • Zaxarovanın KEFLİ AÇIQLAMALARI... - Barı bir dəfə ayıq olsaydı...
Bu gün, 11:10 |
|
|
|
| • Bəylər Eyyubovun vəzifədən getməsi… – Sabiq nazir hər şeyi açdı
Bu gün, 11:05 |
|
|
|
| • Leysan Məmmədovla Xəlil Göyüşovun işbirliyindən iş adamının oğlu da pul qazanmağa başladı - ÖZBAŞINA QALIBLAR...
Bu gün, 11:02 |
|
|
|
| • Əsasli Tikinti Və Təchizat İdarəsi ilə “Element YT” QSC işbirliyi daha çox nələrə hesablanıb - İLGİNC FAKTLAR
Bu gün, 11:00 |
|
|
|
| • Qanunvericiliyə mediada saxta məlumatların dərcinin qarşısının alınmasına dair tələb daxil edilir
Bu gün, 10:50 |
|
|
|
| • İlham Əliyev ƏN DOĞRUSUNU EDİR... - BU FAKTDIR!
Bu gün, 10:48 |
|
|
|
| • Keçmiş arvadı və qayınanasını bıçaqlayan şəxsə hökm oxundu
Bu gün, 10:40 |
|
|
|
| • Naxçıvan səhiyyəsində BÖHRANLI DURUM: adi iynə-dərman belə tapılmır... - Buna görə, ağır xəstələri belə evə buraxırlar...
Bu gün, 10:37 |
|
|
|
| • Media Reyestrində olmayan çap mediası subyektinin nəşri qadağan olunur
Bu gün, 10:33 |
|
|
|
| • Ermənistan-İran əməkdaşlığı müzakirə olunub
Bu gün, 10:29 |
|
|
|
| • "“Russia Today” və “Sputnik” Rusiya casusluğunun ön xəttindədir" - Müşfiq Ələsgərli
Bu gün, 10:27 |
|
|
|
| • İnformasiya agentliklərinə dair yeni tələblər müəyyənləşir
Bu gün, 10:26 |
|
|
|
| • Ermənistandan sərt bəyanat: - Biz Putini təhqir etsək, necə olacaq?
Bu gün, 10:24 |
|
|
|
| • Azərbaycanda xarici media orqanlarına dair yeni tələblər müəyyənləşib
Bu gün, 10:22 |
|
|
|
|
