“Yeni Konstitusiyaya ehtiyac yoxdur, amma olacaqsa, Vətən müharibəsinə uyğun olmalıdır”
Tarix: 13-02-2021, 08:28 | Çap et
“Əslində, Türkiyədə yeni Konstitusiyanın hazırlanmasına bu gün o qədər də ehtiyac yoxdur. Türkiyə bu gün xarici təhdidlərlə üz-üzədir, həm də ciddi iqtisadi dəyişikliyə məruz qalır. Ona görə də bu gün Türkiyə bu iki problemə daha çox köklənməli və tədbirlər almalıdır”.
Bunu AYNA-ya açıqlamasında türkiyəli politoloq, tarixçi Mehmet Perinçek, Türkiyədə yeni Konstitusiya dəyişiklikləri ilə bağlı müzakirələrə münasibət bildirərkən deyib. Onun sözlərinə görə, sözügedən problemlər Konstitusiyadan qaynaqlanmır və Türkiyənin Konstitusiyası yeni dəyişdirilib.
“Ona görə də Türkiyə bu gün yeni Konstitusiya müzakirələrindən daha çox iqtisadi problemlərə və xarici təhdidlərə daha çox istiqamətlənməlidir. Amma mütləq yeni bir Konstitusiya ərsəyə gələcəksə, Türkiyənin Konstitusiya dəyişikliyi təcrübəsindən faydalanmaq lazımdır. Xüsusən də Türkiyənin bir vaxtlar apardığı istiqlal və azadlıq mübarizələri 1876-cı il inqilabına və nəticədə yeni Konstitusiyanın hazırlanmasına yol açmışdı”, - ekspert bildirib.
Perinçek əlavə edib ki, 1908-ci il inqilabı da Türkiyədə yeni Konstitusiyanın hazrlanmasna gətirib çıxarmışdı: “Daha sonralar da Türkiyədə yeni konstitusiyalar hazırlanıb. Bütün bunlar Türkiyənin milli demokratik inkişaf prosesinin bir parçası idi. Yəni, bir tərəfdən Türkiyənin müstəqilliyini təmin edən, digər tərəfdən isə Türkiyənin daxili vəziyyətini demokratikləşdirən addımlar idi”.
O, yeni Konstitusiyanın da milli demokratik inkişaf prosesinin davamı olmalı olduğunu qeyd edib: “Təbii ki, Türkiyədə qeyd etdiyim prosesləri pozan addımlar da atılıb. Buna missal olaraq 1971-ci ilin 12 martı və 1980-ci ilin 12 sentyabrında həyata keçirilən çevrilişlərdən sonra təsdiqlənən konstitusiyaları göstərmək olar. Çünki həmin konstitusiyalar Türkiyənin milli demokratik inkişaf prosesini baltalayan konstitusiyalar idi. Həmçinin, 2007-2012-ci illərdə də Qərbin həyata keçirdiyi liberal Konstitusiya təşəbbüsləri oldu. Yəni, yeni Konstitusiya olacaqsa, qeyd olunan təcrübəyə söykənməli, 1971, 1980 və 2007-2012-ci illərdəki Konstitusiya təşəbbüslərinin əksinə olmalıdır”.
Tarixçinin sözlərinə görə, hər Konstitusiyanın mahiyyətində qurmaq istənilən dövlətin və cəmiyyətin bir xülasəsi olur: “Ancaq hesab edirəm ki, Türkiyə Konstitusiyasının ən uyğun forması 1937-ci ilin fevral ayında Mustafa Kamal Atatürkün ərsəyə gətirdiyi Konstitusiyanın 2-ci maddəsinə yazdığı formuldur. Həmin maddədə Türkiyə dövlətinin cümhuriyyətçi, milliyəçti, xalqçı, dövlətçi, dünyəvi və inqilabçı olduğu ifadə edilir. Bu 6 formul təbii ki, Türkiyənin həm ehtiyaclarına cavab verir, həm də quruluş fəlsəfəsinə uyğundur”.
“Digər tərəfdən, gələcək zamanda Türkiyənin üzləşdiyi problemləri aşmaq baxımından ciddi bir üstünlük yaradır. Təbii ki, bugünkü Konstitusiya da Türkiyənin demokratik, dünyəvi, sosial və hüquqi dövlət olduğunu ifadə edir. Lakin 1937-ci ildəki Konstitusiyaya əlavə edilən formul daha fərqlidir. Hətta, bugünkü demokratik, dünyəvi, sosial, hüquqi dövlət formulunda müstəqillik vurğusu yoxdur, amma 1937-ci il Konstitusiyasında Türkiyənin milliyətçi olduğu ifadə edilir ki, bu da müstəqilliyi izah etməkdədir”, - politoloq vurğulayıb.
Perinçek düşünür ki, Türiyənin yeni Konstitusiyası Vətən müharibəsi və qarşıdakı sənaye inqilabının gündəminə uyğun olmalıdır: “Türkiyə bu gün Suriyada, Liviyada, hətta Qərb imperializminin ünvanladığı təhdidlərə qarşı Vətən müharibəsi aparır. Bununla birlikdə, yeni sənaye inqilabının astanasındadır. Ona görə də yeni Konstitusiya həm də iqtisadi problemlərinə həlli uyğun formada olmalıdır. Buna uyğun ən yaxşı sistem də parlamentli idarəçilik sistemidir. Çünki parlment hökuməti sistemi Türkiyənin ənənəvi siyasətində var və bu sistem gələcəkdə Türkiyənin problemlərini həll etməsi baxımından işə yaraya bilər”.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Naxçıvanda ŞÜBHƏLİ “Elta Development” QSC SEVGİSİ... - Əlli milyona yaxın vəsait ayrıldı
Bu gün, 12:00 |
|
|
|
| • “Ədalət”i səngərdə çıxarmışam - 35 illik QƏZET
Bu gün, 11:52 |
|
|
|
| • Mənzil bazarında yeni fırıldaqçılar – ev alarkən diqqətli olun
Bu gün, 11:49 |
|
|
|
| • Rəsmi: İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə təhlükəli radioaktiv maddələr aşkarlanıb - TƏDQİQAT DAVAM EDİR
Bu gün, 11:45 |
|
|
|
| • Cənubi Azərbaycanda SEPAH-ın bazasına hücum oldu: - Ölən və yaralanan var
Bu gün, 11:36 |
|
|
|
| • Gümrü bazasında daha bir İNTİHAR: - əsgər özünü DOĞRADI
Bu gün, 11:34 |
|
|
|
| • İflic duruma salınan Azərbaycan səhiyyəsi... - KİMDİR GÜNAHKAR?
Bu gün, 11:30 |
|
|
|
| • Qiyas cehizə görə intihar edib? - Anası danışdı+Video
Bu gün, 11:23 |
|
|
|
| • Paşinyan Rusiyanın baş nazirini aldada bildi - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 11:15 |
|
|
|
| • Bakı səkilərinin "işğal"ı davam edir, piyada yeriməyə yol axtarır... - "Ya cərimə yoxdur, ya da tətbiq edən"
Bu gün, 11:08 |
|
|
|
| • Peskovun Zəngəzur açıqlaması - Rusiya plan dəyişir, yoxsa geri çəkilir?
Bu gün, 11:04 |
|
|
|
| • Rusiya Ermənistandakı bazasına çox sayda hərbi texnika və sursat daşıyır... - "Hraparak”
Bu gün, 11:00 |
|
|
|
| • "Bütün aktyorlar 65 yaşından sonra işdən çıxarılmırlar"
Bu gün, 10:58 |
|
|
|
| • Təqaüd alan şəxslərin sayı MƏLUM OLDU - “Əməkdar” və “Xalq” fəxri adları
Bu gün, 10:39 |
|
|
|
| • Ermənistanın Rusiyanın yanında olmaqdan başqa alternativi yoxdur - Rusiya ermənilərinin rəhbəri
Bu gün, 10:37 |
|
|
|
| • "Vasif müəllimin gedişi Naxçıvanı diziüstə çökdürüb..." - MÜRACİƏT...
Bu gün, 10:31 |
|
|
|
| • Gəncədə icra hakimiyyətinin işçilərini DÖYDÜLƏR - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 10:20 |
|
|
|
| • Rusiya Gürcüstanı itirib, Ermənistanı itirir, Azərbaycanı itirmək üzrədir - BELƏ DAVAM EDƏRSƏ...
Bu gün, 10:17 |
|
|
|
| • Lənkəranda dəmiryolu körpüsündə piyadalar üçün təhlükəli vəziyyət yaranıb - FOTO
Bu gün, 10:13 |
|
|
|
| • Kilsəyə qarşı mübarizədə yeni üsul: Hücuma saatlar qalıb - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 10:11 |
|
|
|
| • Erməni diasporu “sağ qalmaq” üçün sülhü sabotaj edir - GÖRÜNƏNİ BUDUR...
Bu gün, 09:57 |
|
|
|
| • “Rusiya ilə əlaqəm qalmayıb, Vətən daha yaxşıdır” – Milyarder Fərhad Əhmədov
Bu gün, 09:54 |
|
|
|
| • "Sizə yalvaran olmuşdu ki, "Kontakt Home"dan mal alın?" - QALMAQAL
Bu gün, 09:51 |
|
|
|
| • Plastik cərrahlarla bağlı məsələ ABŞ-a “sıçradı” - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 09:46 |
|
|
|
| • Paytaxtdakı “yas mafiyası” bu dəfə də müqavimət göstərə biləcəkmi? - AKTUAL
Bu gün, 09:12 |
|
|
|
| • "Fonda gedirəm, qapıda mühafizə dayanıb ki içəri olmaz, ancaq zəng et..." - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 09:06 |
|
|
|
| • Ermənistanın 40 faizi sülh sazişi istəmir - FAKT BUDUR
Bu gün, 09:01 |
|
|
|
| • Camış qatığında camış südü YOXDUR - GİLEY
Bu gün, 08:58 |
|
|
|
| • TOYDA 2 500 MANATLIQ QIZIL TAXILDI, BOŞANMA ZAMANI 15 500 MANAT DƏYƏR QOYULDU... - Beyləqan sakini məhəkəmlərdən şikayətçidir
Bu gün, 07:06 |
|
|
|
| • Bakıdakı “Şanxay”da söküntü qalmaqalı: sakinlər evlərinə görə kompensasiya tələb edir - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 07:04 |
|
|
|
| • ""Bakı Abadlıq" bizə təzyiq göstərir" - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 07:00 |
|
|
|
| • Bu məsələ Mikayılovun umrunda da deyil - FAKT BUDUR!
Bu gün, 06:53 |
|
|
|
| • Zəngəzur dəhlizi açılarsa... - Ermənistan-Türkiyə sərhəd qapılarının açılması mövzusu gündəmə gələcək
Bu gün, 06:48 |
|
|
|
| • Rayonda ev almaq üçün ipoteka krediti niyə verilmir? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 06:46 |
|
|
|
| • Məhkəmə 620 manat maaş alan ataya 1200 manat aliment kəsib - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 06:44 |
|
|
|
| • Paşinyan bir anda planını həyata keçirəcək - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 06:42 |
|
|
|
| • Türkiyədən Zəngəzur dəhlizi açıqlaması: İrəvan qarşısında şərt qoyulub ki... - AKTUAL
Bu gün, 06:40 |
|
|
|
| • Bu iki ticarət şəbəkəsi nədən ƏRKÖYÜNLÜK EDİR? - Qanun-qayda hamı üçün deyilmiş...
Bu gün, 06:37 |
|
|
|
| • "Ermənistan Rusiyanı satdığı kimi, İranı da Qərbə satacaq" - GÖRÜNƏNİ BUDUR...
Bu gün, 06:34 |
|
|
|
| • Paşinyan izah etməlidir ki, Anna Akopyan dövlət büdcəsinin vəsaitlərini hansı statusda xərcləyir? - Tevanyan
Bu gün, 06:26 |
|
|
|
| • Azərbaycan reputasiya və iqtisadi itki riski ilə üz-üzədir - NƏ ETMƏLİ?
Bu gün, 00:10 |
|
|
|
| • Allahverdi Yolçuyev işlə təmin olundu - VİDEO
Bu gün, 00:06 |
|
|
|
| • Putin və Zelenskinin Türkiyədə görüşü razılaşdırılıb – Hakan Fidan
Bu gün, 00:04 |
|
|
|
| • İsgəndər Xəlilovun ofisinə hücum: Milyarder Bakıya gəldi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 00:02 |
|
|
|
| • Türkiyə ordusu Xaçmazda, ABŞ desantları Zəngəzur yolunda - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 00:01 |
|
|
|
| • AKP-nin deputatı öldürülüb - KİV
Dünən, 23:57 |
|
|
|
| • “Bakcell”in dəstəyi ilə “YAŞAT” yay məktəbi Londonda - FOTO
Dünən, 18:10 |
|
|
|
| • “Veysəloğlu” MMC yüksək potensiallı əməkdaşların inkişafını əhatə edən strateji layihənin açılışını keçirdi
Dünən, 18:05 |
|
|
|
| • Hakimlikdən uzaqlaşdırılan Rauf Allahverdiyevdən tənqidi paylaşım - FOTO
Dünən, 18:01 |
|
|
|
| • Azərbaycan məhkəməsi Ukraynanın sabiq nazir müavinini azadlığa buraxıb - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 17:58 |
|
|
|
|
